Bağışıklık neye denir? Bağışıklık sistemi hangi organlardan oluşur? Bağışık nasıl kazanılır? Doğal bağışıklık? Antikor ve antijen birlikte verilerek sağlanan bağışıklık? Bağışıklık hakkında bilgi.
Bağışıklık; İnsan ya da hayvan bedenine giren mikroorganizmalara (virüs, bakteri) ve yabancı maddelere karşı doğal ya da sonradan kazanılan koruma yeteneğidir (muafiyet). Bu alandaki gelişmeleri inceleyen ve sağlayan bilim dalına bağışıklık bilim denir. Hastalık üreten virüs ve bakterilere karşı bedenin doğal tepkisini inceleyen bağışıklık bilim, günümüzde organ aktarımında (kalp, böbrek vb) alerji durumlarında ve bedenin kendi konularındaki antijenlere karşı antikor oluşturması diye bilinen hastalıklarda önem kazandı. Ayrıca, bağışıklık sürecinin kanser hücrelerine karşı beden savunmasındaki önemi saptandı. Vücut iki yolla bağışıklık kazanabilir:
Doğal bağışıklık: Bireyin yapısal ve kalıtsal özelliklerine bağlıdır; değişik bir deyimle organizma doğuştan bazı hastalıklara karşı bağışıktır. Bazı durumlarda, örneğin organizmanın zayıf düştüğü ya da virüs toksinlerine yenik düştüğünde, etken ya da edilgen bağışıklık sağlanarak sonradan kazanılan bir savunma oluşturulur. Etken bağışıklıkta hastaya organizmasının antikor yapımını uyaracak zayıflatılmış hastalık içeren madde (antijen) şırıngayla verilir; böylece yapılan bu aşıyla hastalık hafif atlatılarak, bazen de ömür boyu bağışıklık sağlanır. En çok uygulandığı hastalıklar difteri, boğmaca, tetanos, çocuk felci, çiçek, kızamık, tifo ve tüberkülozdur. Edilgin bağışıklıkta, gücü azaltılmış, etkinliği ısı ve kimyasal maddelerle yok edilmiş mikroplar vücuda aşılanır ya da içinde başka organizmada oluşmuş antikor bulunan serumlar uygulanır. Bu çeşit bağışıklık kısa süreli olur.
Antikor ve antijen birlikte verilerek sağlanan bağışıklık: Antikorlar, büyük oranda üretilmelerine neden olan antijenle birleşerek, onu zararsız duruma getirir; değişik bir deyimle, vücudun savunma sistemiyle etkisizleştirilirler. Genel kimyasal adı immünglobülinler diye anılan antikorların 5 ana türü vardır. Kısaltılmış simgeleri: I9a, l9D, l9E, hc, l9M. Görevleri arasında toksinleri etkisizleştirmek, bakterileri yok etmek, vücut salgılarına katılmak vb vardır.
