Bebeğin dünyaya geldiği anda attığı ilk çığlıkla akciğerleri açılır ve solunum başlar. Zamanında doğan sağlıklı bir bebeğin ağırlığı genellikle 2 ile 4 kg arasında değişir. Erken doğan bebekler ise ortalama 900 gr ağırlığındadır. Bu bebekler annelerinden süt emebilecek ve mikroplara direnç gösterebilecek duruma gelinceye kadar “kuvöz” denen özel bir aygıt içinde bakıma alınır.
Yeni doğmuş bir bebek göründüğü kadar güçsüz ve çaresiz değildir. Anne memesini ağzıyla sıkıca kavrayarak süt emebilir; açlığını ve rahatsızlığını belli etmek için var gücüyle ağlayıp bağırabilir. Gürültü ve ani hareketler karşısında kollarını, bacaklarını oynatarak ve bir şeyi yakalamak istermiş gibi parmaklarını bükerek ürktüğünü gösterir. Annesinin karnında aylarca karanlıkta kaldıktan sonra, bu yeni karşılaştığı dünyanın parlak renklerine, nesnelerine ve gürültülerine henüz yabancıdır. Ama her şeyi çok iyi görür ve işitir. Özellikle annesinin sesini daha doğmadan önce de duyabildiği için iyi tanır.
Bütün bunlara karşın, yaşamını kendi başına sürdüremez. Beslenmek, ısınmak, güven ve rahat içinde yaşayabilmek için bir insana, özellikle annesine bağımlıdır. Her şeyden önce, kendisine en yararlı besin olan anne sütüyle beslenmesi gerekir. Ama bazen sağlık sorunları nedeniyle anne bebeğine süt veremez ya da bebek annesinin memesini ememez. O zaman, kaynatılarak mikroplardan arındırılan inek sütü bebeğe biberonla içirilebilir.
BEBEK
Anne karnındaki gelişme döneminden başlayarak 12 ya da 18 aylık oluncaya kadar insan yavrusuna genellikle “bebek” ya da “süt çocuğu”, bu dönemden sonra yalnızca “çocuk” denir. Bebek sözcüğü büyük olasılıkla süt çocuklarının çıkardığı “be-be” ya da “ba-ba” gibi tek heceli seslerden kaynaklanmıştır.
Yenidoğan Bebek nasıl beslenmeli?
Yeni doğan bebek beslenmesi anne-babaların en önemli kaygıları arasındadır. Yeni doğan bir bebeğin beslenmesi için en ideal besin tabii ki anne sütüdür ve en az ilk 6 ay yalnızca anne sütü ile beslenme en sağlıklısıdır. Anne sütü bebeğin ihtiyacı olan tüm besinleri alması için yeterlidir. Fakat yenidoğan bir çok farklı sebepten dolayı anne sütü alamayabilir, bu durumda bebeğin ona uygun formül mamalar ile beslenmesinde hiçbir sakınca yoktur.
1 Aylık Bebek Beslenmesi
– 1 aylık bebek 2-3 saatte bir acıkacaktır gün içinde 8-12 kere beslemek gerekir. İlk ay yalnızca anne sütü ile beslenen bebeğin her emzirmede iki memeden de emmesi gerekir.
– Anne sütünün yetmediği durumlarda bebeğe kesinlikle keçi sütü veya inek sütü verilmemesi gerekir, formül mama ile takviye etmek ihtiyacı olan besinleri alması için yeterlidir.
– Bebeğin gece uyandırılarak beslenmesi gerekir.
2 Aylık Bebek Beslenmesi
– Bu ay da yalnızca anne sütü, anne sütü alamıyor veya yetersiz geliyorsa mama takviyesi yeterlidir.
– Bebeğin çene kasları güçlenmiş olduğu için emme süresi kısalır. Günde 7-8 kere beslemek yeterli olur.
– Bebeği besledikten sonra bir süre dik tutmak gerekir, çünkü sık sık kusabilir.
– 2. aydan itibaren geceleri bebeği emzirmek/beslemek için uyandırmaya gerek yoktur fakat bebek uyandığında ve emzirilmeli/beslenmelidir.
3 Aylık Bebek Beslenmesi
– 3. ay da anne sütü tek besin olarak yeterlidir. Bebek günde 5-6 kere beslenmeye ihtiyaç duyar.
– Geceleri 2 ya da 3 beslenme yeterli olur.
4 Aylık Bebek Beslenmesi
– Yalnızca anne sütü hala yeterlidir. Anne sütünün yetmediği veya çocuğun ememediği durumlarda formül mamalar bebeğin ihtiyacı olan besinleri alması için yeterlidir.
– Beslenme arasındaki süreler artar. Bebek gün içinde 4-5 kere beslenme ihtiyacı duyar.
– Bebek artık daha fazla emer.
5 Aylık Bebek Beslenmesi
– Bebek bu ayda daha uzun aralıklarla daha fazla emmeye başlar.
– 5. ay bebeğin ek gıdaya geçmek için hazır olup olmadığını takip etmeye başlamak gereken dönemdir, yine de hala ek gıdaya geçmek için erkendir.
– Anne sütü veya formül mamalar bebeğin alması gereken tek besindir.
6 Aylık Bebek Beslenmesi
– Anne sütü veya formül mamanın yanında ek gıdaya başlamak 6. ayda uygundur.
– Anne sütü hala bebeğin ana besin kaynağıdır.
– Bebeğin çiğneme hareketleri yapması, anne-babanın yediklerine uzanması ve dik oturması ek gıdaya hazır olduğuna dair gösterdiği işaretlerdir.
– Bebek verdiğiniz gıdayı diliyle itiyor, çiğnemiyor ve yutmuyorsa ek gıdaya başlamak için ısrar etmemek bir süre daha beklemek en doğrusudur.
– Günde en fazla 2 ek gıda öğünü verilmelidir.
– Meyvelerle önce şeftali, elma ve armut ile tanıştıktan sonra muz ve portakal gibi meyveler bebeğe verilebilir.
– Sebze yedirmeye patates, havuç ve brokoli gibi sebzeler ile başlamak uygundur.
– Bebeğin 3 saatte bir beslenmesi ve gün içinde 5-6 öğün yemesi uygundur.
7 Aylık Bebek Beslenmesi
– Bebek ek gıdaya alışmıştır.
– Anne sütüne devam etmek önemlidir, bebeğin beslenme düzeninin ana kaynağı hala anne sütü olmalıdır.
– Keçi ve inek sütü vermeye 1 yaşına kadar başlanmamalıdır.
– Günde en fazla 2 öğün ek gıda olmalıdır.
– 7. ayda anne sütü ağırlıklı besin olmaktan yavaş yavaş çıkar.
– Yumurta sarısı, peynir ve balık gibi gıdalar beslenmesine eklenebilir.
8 Aylık Bebek Beslenmesi
– Bebek hala emiyorsa anne sütüne devam edilmelidir.
– Bu ayda, bebek yavaş yavaş katı gıdaya geçmeye hazırdır. Minik lokmalar halinde bebeğe katı gıdaları vermek, ısırarak yemesi için eline sebzeler vermek uygundur.
– 8. ay ile birlikte yemek saatlerinde ufak tefek sorunlar yaşanmaya başlanabilir. Bebek yemek yemeyi reddedebilir veya kendi yemek için uğraşır. Bu tarz zamanlarda diretmemek, bebeğin yiyebileceği gıdaları kendi yemesine izin vermek ve aç ve keyifli olduğunda yemeğe oturmak güzel yöntemlerdir.
– Bebeğin 3 buçuk saat aralıklarla 4-6 öğün yemesi yeterlidir.
– Bu ay bebeğin gece beslenmesine ihtiyaç duymamaya başladığı dönemdir.
– Mercimek, makarna, tahıllar ve köfte menüye eklenebilecek gıdalar arasındadır.
9 Aylık Bebek Beslenmesi
– Bebek ek gıdalara iyice alışır ve katı gıdalara geçiş zamanı gelmiştir. Bu dönem bebeğin çiğneme refleksinin gelişmesi için pütürlü ve katı gıdaların mutlaka verilmeye başlanması gereken dönemdir.
– 9. ayda anne sütünü ve ek gıda yarı yarıya şeklinde ayarlanmalıdır.
– Ek gıda öğünü 3’e çıkarılmalıdır. Bebek gün içinde 4-6 kez beslenmelidir.
– Diş çıkarma sancıları bebeğin iştahını etkileyebilir.
10 Aylık Bebek Beslenmesi
– 10. ayda bebek aile ile birlikte sofraya oturup, yemek saatlerinde eşlik etmeye başlamalıdır. Bu yemek ve sofra alışkanlığını kazanması için önemlidir.
– Sofrada oturmaya başlayan bebeğe evde salçasız ve tuzsuz pişirilen yemekler verilmeye başlanabilir.
– Yiyebildiği gıdalar artsa ve dişleri çıksa bile anne sütüne devam etmek bebeğin sağlığı için oldukça yararlıdır.
11 aylık Bebek Beslenmesi
– Bebeğin tat alma duyusu oldukça gelişmiştir ve hemen hemen bütün gıdaları tüketebilmeye başlar. 1 yaşına kadar yememesi gereken gıdalar için hala beklemek gerekir.
– Sofrada aile ile oturan bebek artık bardak, çatal kaşık kullanarak kendi yemeğini kendi yeme çalışmalarına başlar. Bebeğin bu çabaları desteklenmelidir.
– Anne sütü bebek emiyor ve anne de istiyorsa bebeğin almaya devam etmesi gereken önemli besin kaynağıdır fakat ek gıdanın oranı arttırılıp anne sütünün oranı düşürülebilir.
12-18 Aylık Bebeğin Beslenmesi
– Bebek 12. ayla birlikte daha önce yiyemediği bir çok besini yiyebilmeye başlar. Bal 12. ay ile birlikte menüye dahil edilebilir.
– Süt, et ürünleri, bal gibi gıdalar da dahil olmak üzere bebek artık çoğu gıdayı rahatlıkla tüketebilir.
– Sofrada az tuzlu ve az yağlı pişen, ailenin tükettiği besinleri yemeye başlayabilir.
– Anne sütü artık beslenmesinin ana kaynağı olmasa da, istediği zaman bebek emzirilebilir. Annenin sütü olduğu, bebek de anne de emzirmeyi istediği sürece 2 yaşına kadar çocuğun anne sütü alması, beslenmesi için olmasa da, bağışıklık sistemi ve sağlığı için önemlidir.
– Bu dönem bebeğin büyüme hızının yavaşladığı ve yürümeye başladığı bir dönemdir. Bu durum iştahı etkileyebilir ve bebek yemek yemeye çok istekli görünmez, endişelenmeye gerek yoktur. Bebeğin aç ve keyifli olduğu anlarda yemek yedirmek güzel bir çözümdür.
– Bebek artık kendi yemeğini kendi yiyebilir.
– Bebeğin beslenmesinde mutlaka 3 ana öğün ve mümkünse 3 saat aralıklarla 3 de ara öğün olması gerekir
– 1 yaş itibari ile bebeğin gece beslenmesine ihtiyacı kalmaz.
1 Yaşına Kadar Bebeğe Verilmemesi Gereken Gıdalar
– Bal
– Yumurta beyazı
– İnek ve keçi sütü
– Tatlandırıcı içeren gıdalar
– Hazır gıdalar
– Doğal olmayan meyve suları
– Salam, sosis ve sucuk gibi işlenmiş etler