Herhangi bir kazadan sonra hekimin gelmesini beklerken, hastanın sağlığı ile ilgili çok sayıda ilkyardım tedbirinin alınması gerekir. Zararlı ve düşünülmeden yapılan müdahaleler ise, hastanın durumunu daha da ağırlaştırabilir. İlk yardım görevlileri, ihtiyaç halinde, ilk yardım yöntemlerini ve hareketlerini uygulamayı bilen uzmanlardır.
İlk yardım, herhangi bir kaza veya hayatı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.
Herhangi bir kazayı gören kişinin tehlikede bulunan kimselere yardım etmesi bir insanlık görevidir. Bu konuda onun yapacağı ilk iş, eğer şehirde ise ilkyardım görevlilerine, şehir dışında ise jandarmaya durumu haber vermektir. Onların sağlayacağı hekim ve cankurtaran, olay yerine gecikmeden yetişir.
İlkyardım ekibinin gelmesini beklerken eğer yaralıların durumu ağır görünüyorsa ya da ne durumda oldukları anlaşılamıyorsa bazı temel kurallara mutlaka bağlı kalarak, yaralılara yardım etmemiz gerekir. Bu kuralları şöyle sıralayabiliriz:
– Yaralıyı bir yerden bir yere taşımamalı (çünkü düşünmeden yapılan yanlış bir hareket, örneğin bel kemiğindeki bir kırığı daha da ağırlaştırabilir),
– Kanayan yara varsa çevresini sıkıştırarak kanamayı durdurmalı (yaraya giden damarı ip gibi araçlarla sıkarak kanı durdurmuşsak hekime bu süreyi söylememiz gerekir; çünkü bu tür sıkmalar uzun süreli olursa kangrene yol açabilir),
– Ağır yaralıya hiç bir şey içirmemeli (özellikle alkol),
– Yaralının üşümemesi için üstünü örtmeli, yanında durup ona güç vererek kendini toparlamasını sağlamalıyız.
Dikkatle yapılacak bir ilk yardım, özellikle şiddetli kanamalarda, zehirli maddelerin içilmesinde, şok durumlarında, solunum durmasında, tahriş edici maddelerin vücuda değmesinde hayat kurtarıcı olabilir.
İlk yardım konusunda çeşitli sağlık örgütleri, değişik zamanlarda açtıkları yurt çapında stajlarla kuramsal ve pratik bilgileri halka iletirler.
İlk Yardımın Öncelikli Amaçları
– Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak,
– Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak,
– Hasta/yaralının durumunun kötüleşmesini önlemek, iyileşmeyi kolaylaştırmak.
ilk yardımda 6 Devre :
1- Tedbir (İlkyardımcının kendisinin ve kazazedenin güvenliğinin sağlanması)
2- Teşhis
3- Tedavi
4- Telekomünikasyon (haberleşme)
5- Triaj (öncelikli kazazedenin belirlenmesi)
6- Taşıma
İlkyardımca’da bulunması gereken özellikler :
1- Her zaman tedbirli olmalıdır
2- Soğukkanlılığını korumalıdır
3- Cesaret gösterilerinden ve emin olmadığı uygulamalardan kaçınmalıdır
ilk yardım’da haberleşebilecek telefon numaraları :
110 İtfaiye
112 Ambulans
114 Zehir Danışma Merkezi (Sağlık Bakanlığı)
154 Trafik polisi
155 Polis imdat
156 Jandarma imdat
Eczadolabında bulundurulması gereken malzemeler
1- Üçgen sargı bezleri ( 1, 2 , 3 , 4)
2- Rulo sargı bezleri
3- Steril gazlı bezler
4- Flaster
5- Çengelli iğneler
6- Pamuk
7- Yara bandları
8- Antiseptik solüsyonlar (Batikon/Mersol 50 ml/100 ml )
9- Turnike lastiği *
10- İlkyardım rehberi
11- Ağrı kesici
ilk yardım çantasında yukarıdaki malzemelere ek olarak bulundurulacaklar :
12- Tebeşir
13- Makas
14- Cep feneri
15- Kağıt, Kalem
16- Boyunluk (servikal kollar)
Turnike lastiği gerekli değildir; onun yerine, üçgen sargı bezi, kravat veya herhangi bir kumaş parçasını kullanmak daha uygundur.
Bu müdahalenin ilaçsız olması, bir sağlık personeli tarafından uygulanma gereğini ortadan kaldırmaktadır.
İlkyardım bu özelliklerinden dolayı, yakında bir sağlık personeli yoksa, ilkyardım eğitimi görmüş, bilgili ve deneyimli bir kişi tarafından yapılabilir.
İlkyardımın Temel İlkeleri:
– Olayın geçtiği yeri inceleyin.
– Önce kendinizin, ardından çevrenin ve hastanın can güvenliğini sağlayın.
– Derhal ambulans çağırın veya çağrılmasını sağlayın.
– Kendinizi tanıtarak bu konuda eğitim aldığınızı çevrenize açıklayın ya da etrafta ilk yardim konusunda daha bilgili biri varsa müdahaleyi ona bırakıp, yardımcı durumuna geçin.
– Soğukkanlı ve çevrenizi sakinleştirici şekilde davranın.
– Saniyelerin önemli olduğu bu durumda hastayı, soğukkanlı ve hızlı bir şekilde değerlendirin.
– Gereken müdahaleyi yapın.
– Bilmediğiniz bir konuda müdahale etmeyin, veya yanlış ve bilinçsiz bir müdahale edilmesini engelleyin.
– Hastayı sakinleştirici ve yumuşak bir ses tonuyla konusun.
– Olay yerine ulasan sağlık personeline doğru ve detaylı bilgi verin.