Yanıklar ne yazık ki sık rastlanan kazalardandır; çok çeşitli nedenleri vardır. Yakıcı güneş ışınları, alevler, kaynar ya da yakıcı sıvılar (alkaliler, asitler) yüzde, eberde ve vücudun her yerinde ağır yaralara ve doku bozukluklarına yol açar. Hekim, yanığın cinsine ve önemine göre hareket eder.
Yanıklar yaralara benzer ve önem derecesine göre ayrılır. Birinci derece yanıklar tehlikesizdir; derinin kızarmasına yol açar, ama acısı hafiftir ve kısa sürede geçer. Yanan bölge birkaç gün içinde soyulur ve yanık izi kaybolur.
İkinci derece yanıklar ise daha ciddidir. Yanık yer çok acır, hemen su toplar ve patlar. Sonra deri kurur ve büyük parçalar halinde soyulur; yara iyileştikten sonra bölgede uzun süre kaybolmayan bir iz kalır.
Üçüncü derece yanıklar derin oldukları için tehlikeli yanıklar sayılır, iyileşmeleri uzun sürer, bu nedenle derin iltihaplara yol açan mikroplar yaraya rahatça girebilir. Yanık ne kadar geniş bir yüzeyi kaplıyorsa o kadar tehlikelidir: deri solunum yapmadığı ve zararlı maddeleri atamadığı için zehirlenme tehlikesi de ortaya çıkar. Böyle bir durumda hastanın yaraları kapanıncaya kadar mikroplardan arınmış bir yere alınması ve sürekli olarak gözlenmesi gerekir, önemli yanıklardan sonra meydana gelen yaralar, bazen vücudun başka yerinden alınan derinin aşılanmasıyla tedavi edilebilir. Elektrikten kimyasal maddelerden ve ışınlardan ileri gelen yanıklar özel bir tedaviyi gerektirir.
Bir yanık olayında hekim gelene kadar ciddi yaralara hiçbir şey sürülmemelidir; çünkü bu, hekimin daha etkili müdahalesini geciktirir. Yalnızca hava ve mikroplarla temasını önlemek için yanık yerin üstü mikroplardan arınmış bir pansuman beziyle örtülmelidir.
Hangi Tür Yanıklar Evde Tedavi Edilebilir?
“Aslında bütün yanıkların bir uzman tarafından kontrol edilmesi gereklidir. Fakat ev içerisinde bazen ufak çaplı yanık yaralanmaları yaşanabilir. Bunlar ise ütü yaparken elinizin ütüye değmesi veya çaydanlık ya da tencere tutarken yaşanan ufak yanık kazaları olabilir. Bu tür yanıklarda kişi yanan bölgeyi mutlaka soğuk suya tutmalıdır. Acıyı hafifletecek yanık merhemlerini kullanabilir.”
Hangi Tür Yanıklarda Hastaneye Gidilmesi Gerekmektedir?
” %15 derecenin üstündeki bütün yanıklar uzman tedavisi gerektirir. Doğru bir uzman tercihi yapılmalıdır. Çünkü bu tür yanıklar da gerektirdiği gibi tedavi uygulanmazsa kişinin hayatını derinden etkileyen sonuçlar ortaya çıkabilir.
Tedavisi zorunlu yanıklar ise çocuk yanıkları, elektrik yanıkları ve özel bölge yanıkları boyun, yüz, göz kenarları, el ve parmaklarda oluşan yanıklardır. Bu tür yanıklarda önemli olan bölgenin fonksiyonel özelliğini kaybetmeden tedavinin uygulanmasıdır.”
Yanıklarda İlk Yapılması Gereken Nedir?
“Yanığa sebep olan etkenden kişi uzaklaştırılmalıdır. Kimyasal yanıklarda mutlaka bölge temiz suyla uzun süre yıkanmalıdır.(çamaşır suyundan ellerin zarar görmesi gibi) Eğer kişinin vücut bölgesinde bir yanma olduysa üzerindeki kıyafetleri hemen çıkartılmalıdır.
Yanık olan bölge mutlaka 10-15 dakika suya tutulmalı ve soğutulmalıdır. Kişi yanığın olduğu bölgeyi kapatmalıdır. Alev alarak bir yanma yaşanıyorsa kişi koşturmaya başlar mutlaka durdurulmalıdır. Eğer bu şekilde devam ederse yanık daha çok bölgeye ilerler. Acil olarak hastaneye götürülmelidir.”
Yanıklarda Yapılmaması Gerekenler Nelerdir?
“Kesinlikle herhangi bir yanığa maruz kalındığında diş macunu, biber salçası, balmumu, süt ve yoğurt sürülmesi gibi işlemler uygulanmamalıdır. Bu tür hatalar kişinin yaşamı için olumsuz sonuçlar doğurabilir.”
Yanık Tedavisi Nasıl Yapılır?
“Hastanın yaşadığı yanma durumuna göre tedavi uygulanır.
1. Derece dediğimiz hafif ölçekli yanıklarda ağrıyı kesen merhemler kullanılır ve hasta ayakta tedavi edilebilir. 2. ve 3. Derece yanıklar da ise açık veya kapalı pansuman yapılır. Özel bölge yanıklarında deri grefti dediğimiz vücudun başka bir bölümünden deri parçası alınarak bir nevi yama dediğimiz işlem uygulanır. Fakat yanık tedavileri estetik cerrahisinde en zor tedavi yöntemlerindendir. Aynı zamanda bir diğer yöntem olan silikon şilt tedavisi de yara ve yanık izlerinin silikleştirilmesin de uygulanır.
Yanık bölge sıkıca sarılıp uzun süre kullanılması gerekir. Mutlaka uzman hekimler tarafından yapılmalıdır. Yanık tedavilerinde önemli olan başka bir konu ise hastanın erken tedaviye başlamasıdır. Bu şekilde yanık tedavisindeki süreç değişecektir.”