Apandisit nedir ve apandisit nerede? İşte apandisit anlamı, nerede yani apandisit sağda mı solda mı hakkında tüm detaylar.
Apandis veya diğer ismiyle apendiks karnın sağ alt kadranında bulunan bir organdır. Apandis veya apendiks olarak bilinen organın iltihaplanmasına apandisit denir. Diğer bir ifade ile apandisit, kalın barsakla ince barsağın birleştiği yerdeki kör barsağın ucunda bulunan “Appendix” denilen kısmın iltihabına denir. Kör barsağın alt ucunda bulunan 0,5-1,5 cm kalınlığında ve uzunluğu 2-20 cm arasında değişen çıkıntısına “Apandis” (Lat. Appendix vermiformis) denir.
Apandisit nerede
Apandist, bedenimizde, sağ kasığın biraz üzerinde bulunur. Apandis (apendiks) karnın sağ alt kadranında bulunan bir organdır. Bu bölgede kalın bağırsağın başlangıcı olan çekum isimli bölgeden çıkar. Yaklaşık 8-10 cm uzunluğunda olan bu organ nadir olarak (karın organlarının ters yerleştiği kişilerde) sol alt kadranda da bulunabilir.
Apandist, çoğu insanın sıkça yerini karıştırdığı önemli ancak insan ömründe ameliyatla alındığında yokluğu sorun yaratmayan bir organdır.
Apandisit bebeklerde görülmez. En çok 10-17 yaş arasındaki kişilerde görülür. Ergenlik çağından evvel erkek ve kız çocuklarda aynı sıklıkta görüldüğü halde, bundan sonra 25 yaşına kadar erkeklerde kadınlara göre daha sık görülür. (erkek/kadın oranı 3/2). 25 yaşından sonra erkeklerdeki sık görülme azalır ve giderek sıklık oranı etşitlenmeye başlar.
Apandisin görevi hala tartışmalı bir konudur. Genel olarak insanın beslenme alışkanlığı sonucunda, zamanla körelmiş bir organ olarak görülmektedir. Önceden bir işlevi olmadığı söylenen bu organın, bağışıklık sisteminin bir parçası olduğu son yıllarda anlaşılmıştır.
Bazı hayvanlarda apandis aktif olarak sindirimde yer almaktadır. Örneğin zehirli okaliptus yaprağı ile beslenen koalalarda apandis oldukça uzun ve sindirimde görevli bir organdır.
Apandisit Belirtileri Nelerdir?
Başlangıçta ağrı göbek etrafında, karnın üst tarafında veya bütün karında yaygın olabilir. Bu appendisin cidarlarının gerilmesinden doğan bir ağrıdır. Ağrı orta şiddette ve devamlıdır. Akut apandisit başladıktan 6-8 saat veya daha fazla bir zaman geçtikten sonra ağrı karnın sağ alt tarafına yerleşir. Bu ağrı apandisitin ilk belirtilerindendir. Apandisitin ikinci erken belirtisi iştahsızlıktır. Hastalara sorulunca belirtilerin başlamasından önceki öğünde hatta daha önceki öğünlerde de iştahlarının olmadığını, yemek yiyemediklerini anlatırlar.
Eğer hasta, iştahının iyi olduğunu ve bol yemek yediğini söylerse, apandisit olma ihtimali azalır. Apandisitin üçüncü erken belirtisi bazı hastaların devamlı dışkılama ihtiyacı duyması, fakat bunu yapsa bile rahatlayamamasıdır. Bazı hastalar bunu kabızlık olarak niteler ve rahatsızlıklarının kabızlıktan ileri geldiğini zannederler. Böyle bir durum ortaya çıkınca, dışkı barsak taşı, barsak kurtları, meyve çekirdekleri, yutulmuş yabancı cisimler ve diş v.s. parçaları apandis kanalını tıkamaları, bu kanal içinde salgı, dışkı ve mukus birikmesine ve mikropların daha kolay yerleşip üremesine zemin teşkil ederler. Burada kolayca üreyen mikroplar ise apandis duvarına yerleşecek zamanı kollarlar.
Bu ilk belirtilerin ardından bulantı ve kusmalar başlar. Akut apandisitte belirtilerin meydana çıkış sırası da önemlidir. Önce iştahsızlık ve yalancı kabızlık, sonra ağrı ve nihayet bulantı-kusmalar olur. Kusmalar ağrıdan önce başlarsa, apandisit teşhisi şüpheye düşer. İshal olması da teşhisi şüpheye düşürür. Yüksek fakat düzensiz bir ateş vardır.
Had apandisit iltihabı tehlikeli bir hastalıktır. Eğer delinme olursa iltihabi hadise karın zarına (periton) intikal eder ve karın zarı iltihabı (peritonite)na yol açarak ölüme bile sebeb olabilir. Apandisitin tedavisi cerrahi müdahale iledir. Bazı gecikmiş ve içeride iltihabi doku meydana gelmiş vak’alarda ise tıbbi tedavi uygulanır. Genellikle ilk ağrıların başlamasından 24-36 saat içinde hastaların ameliyat edilmesi gerektiği kabul edilmektedir.
Apandisit Nasıl Anlaşılır ve Tanısı Nasıl Konulur?
Apandisitin tanısını koymada yukarıdaki belirtilerin birinin yada birkaçının birlikte olması oldukça önemlidir. Bu şikayetlerin yanında doktor muayenesi en az belirtiler kadar önem kazanmaktadır. Doktor muayenesinde apandisitten şüphelenirse şu tetkiklerden bazılarını isteyebilir;
Kan Tahlilleri
Kan tahlillerinde lökosit ve CRP yükseklikleri iltihabi bir durumu düşündürür. Apandisitte (apendiks iltihabı) genellikle bu değerlerin yükselmesi beklenir.
İdrar Tahlili
Apandisiti diğer hastalıklardan ayırt etmek için istenmektedir. Apandisit olan birisinde hafif şekilde idrarda kanama görülebilir.
Röntgen
Bazı hastalıkların dışlanmasında yardımcı olabilir.
Ultrason (USG)
Apandisitin tanısında kullanılan önemli bir görüntüleme yöntemidir. Şişmiş ve iltihaplanmış apendeksi direkt gösterebilir ve tanı koydurabilir. Radyasyon vermemesi bir avantaj olsa da aşırı barsak gazı varlığında ve apendiksin arka tarafa yerleşmiş olması durumlarında apandisit tanısında yetersiz kalır.
Tomografi
Apandisitin tanısını koymada oldukça duyarlı bir yöntemdir. Damardan ilaç(kontrast madde) verilerek çekilmesi gerektiğinden radyasyon maruziyeti ve yan etki gelişebiliyor olması dezavantajıdır.
MR
Apandisitte rutin kullanılmasada bazı durumlarda tanıda kullanılabilecek bir yöntemdir.
Yapılan tüm görüntülemelere(ultrason, tomografi gibi) normal çıksa bile düşük oranda kişide apandisit çıkabilir. Bundan dolayı doktor yüksek oranda şüphelenirse yatırarak takip eder.