Gelincik (Papaver rhoeas); kırlarda, yol kenarlarında ve tarlalarda kendiliğinden yetişen, ilkbaharda açan ateş kırmızısı çiçekleriyle çok güzel ve narin bir bitkidir. En hafif esintide sallanan incecik sapların üzerindeki bu iri kır çiçekleri açıldığında, olgunlaşmamış ekin tarlaları kıpkırmızı birer gelincik tarlasına dönüşür. Ama çiçeklerinin taçyaprakları dokunulduğunda ya da rüzgârda hemen dağılıverecek kadar narin olduğundan, gelincik süs bitkisi olarak yetiştirilmez.
Gelincikgiller (Papaveraceae) familyasından olan bu bir yıllık otsu bitki kuzey yarıkürenin ılıman bölgelerinde yetişir ve bazen 1 metreye kadar boy atabilir. Çiçekleri, aynı cinsten yakın akrabası olan haşhaş bitkisinin çiçeklerine çok benzer. Sapların ucundaki çiçek tomurcukları önce aşağıya doğru sarkıktır. İlkbaharda tomurcuklar dikleşmeye başlar ve iki parçalı olan çanakyapraklar çatlayıp açılınca içindeki taçyapraklar ortaya çıkar. İpek kadar yumuşak ve bürümcük kadar ince olan bu taçyapraklar tomurcuğun içinde kat kat kıvrılmış olduğundan, ilk açıldığında buruşuk gibidir. Birkaç gün sonra çanakyapraklar dökülür ve diplerinde siyah birer leke olan taçyapraklar olanca güzelliğiyle açılır. Ortada siyah bir halka oluşturan erkekorganlar da çiçeğin göz alıcı kırmızısıyla boş bir karşıtlık yaratır.
Gelinciğin meyvesi de haşhaşınkine benzer, içinde çok sayıda tohum, üstünde de delikli bir kapak olan bu fıçı biçimindeki kapsülsü meyveler sanki bir tuzluk gibidir. Bitki rüzgârda sallandığı zaman, meyvelerin içindeki küçük tohumlar bu deliklerden çevreye saçılır.
Gelincik Çiçeği kısaca özellikleri
Çiçeğin boyu 30 ila 60 cm arasında değişmektedir. Yaprakları, sert ve tüylü; dik ve yeşil gövdeli olan bitki Nisan, Ağustos ayları arasında çiçek açar. Çiçekler büyük olasılıkla siyah, nadiren kan kırmızı renkte, 4 taç yapraklı, bal verme özelliği olan çiçeklerdir. Böbrek benzeri koyu gri renkteki tohumlar Ağustos ile Eylül ayları arasında olgunlaşır. Tohumlar beyazımsı süt barındırmaktadır. Bitkinin tohumu ekilerek üretilmesi mümkündür. Tohum bolluğu olduğundan bu çiçekler kendi varlıklarını ek bir çabaya gerek duymadan sürdürebilir. Üremesi için ılıman iklim ortamı olmalıdır. Güneş gören, süzek topraklar, gelincik çiçeğinin oluşup büyümesinde önemlidir.
Gelincik çiçeği faydaları
Gelinciğin parçalı yaprakları yurdumuzun bazı bölgelerinde sebze olarak yenir. Ama bu bitkinin en yararlı bölümü çiçekleridir. Siyah bölümleri kesilmiş taçyapraklardan hazırlanan gelincik şurubu hem lezzetli bir içecektir, hem de göğsü yumuşatır, öksürüğü keser, sinirleri yatıştırır ve hafif uyku verir.