Akçakale, Şanlıurfa ilinin bir ilçesidir. Akçakale ilçesi yüzölçümü 691 km², nüfusu 2018 yılına göre 113.194’dir. 1 bucağı (Şehitnusretbey) ve 125 köyü vardır.
İlçe Doğuda Ceylanpınar ve Viranşehir, Batıda Suruç, Kuzeyde Şanlıurfa ve Harran, Güneyden Suriye topraklarıyla çevrelenir. İlçe topraklarının büyük bölümü, Harran Ovası’nın güney kesimiyle kaplıdır. Harran’ı Viranşehir Ovası’ndan ayıran Tektek Dağları’nın ilçe topraklarındaki en yüksek noktası 600 m dolayındadır. Doğuda uzanan kuzey-güney doğrultulu Nemrut Dağları da hemen hemen aynı yükseltidedir. Colap, Cudi, Urça dereleri, ilçe topraklarını sulayan başlıca sulardır. Kışlar sert ve soğuk, yazlar sıcak ve kurak geçer. Yağış çok ender düşer. Ekonomi tarım (buğday, arpa, mercimek, saf pamuk, pamuk, susam, antepfıstığı), hayvancılık (koyun, kılkeçisi), sınır ticareti ve demiryolu taşımacılığına dayanır.
Türkiye-Suriye sınırında, Gaziantep-Nusaybin Demiryolu üzerinde, düz bir alanda kurulu olan ilçe merkezi, il merkezine 53 km uzaklıktadır. Denizden yüksekliği 385 Metre olup yükseklik hiç bir yerde 1000 metreyi bulmamaktadır. İlçe doğudan Batıya 85 Km, Kuzeyden Güneye doğru 28 Km.dir. İlçe geneli bir dikdörtgen görünümü verir. Harran Ovası üzerinde kurulan Akçakale Kuzeyden Güneye doğru açılan düz ve geniş bir ova görünümündedir.
Akçakale Tarihi
Şanlıurfa’nın 40 km güneydoğusunda, Altınbaşak (Harran) Bucağı’ndaki ünlü Harran Kenti kalıntıları, ilçe sınırları içindedir. İÖ 2000- İS 1300 arasında yerleşim merkezi olarak kullanılan bu bölge, arkeolojik yönden büyük önem taşır. Kalıntılarda Asur, Roma, Bizans ve Abbasi dönemine ilişkin izler de vardır. 1516’da Osmanlıların eline geçtiğinde Harran, bir yıkıntı durumundaydı. M.Ö.II. asır ortalarında Asur hakimiyetinde olan ilçe; M.Ö. 610’da Med ve Persler’in eline geçmiştir. Büyük İskender’in M.Ö. 331 yılındaki Asya Seferi’nde Makedonya Krallığına katılmış ve İslam dönemine kadar sırayla Seleukoslar, Edessa (Osrhoene) Krallığı, Roma, Bizans ve Sasaniler arasında el değiştirmiştir. Akçakale 640 yılında Şam ordusunun 661 yılında Emevîler’in eline geçti. 750 yılında Emevîler’in ortadan kaldırılması üzerine Abbasi hakimiyetine geçen yöre 1087’de Selçuklular tarafından feth edilmiştir. 1144 yılında Urfa’nın Zengiler tarafından fethedilmesi ile Musul Atabeyliğine bağlanan bölge daha sonra Eyyubilerle Anadolu Selçukluları arasında paylaşılmıştır. 1244 yılında Tatarlar, 1260’da ise Moğollar tarafından tahrib edilen şehir Türkiye-Suriye sınırı çizilmeden önce Tel Ebyâd (Beyaz Tepe) olarak biliniyordu. 1921’de sınır tespitinden sonra Akçakale olarak tanındı ve 1946 yılında ilçe haline getirildi. Suriye sınırına sıfır noktasında bulunan Akçakale Gümrük Kapısıyla Suriye’ye açılan tek ticari kapısıdır.