Süngerler nedir ve Süngerler hayvan mıdır? İşte Süngerler kaç yıl yaşar, Süngerler nasıl beslenir, nasıl solunum yapar, nerede yaşar ve nasıl çoğalır hakkında tüm detaylar.
Süngerler, çok hücreli hayvanların en basit yapıda olanlarıdır. Denizlerde ve tatlı sularda yaşarlar. Omurgasız hayvanlar şubesinden olan süngerler, su diplerinde kayalara, hayvan kabuklarına veya zemine yapışarak yaşamlarını sürsürürler. Belli bir vücut şekilleri yoktur. Şekilleri, büyüklükleri ve renkleri değişik olabilir. Parlak sarı, turuncu, kırmızımtrak, siyah ve menekşe renkli olabilirler. Ortalama 7-8 yıl yaşarlar. Çoğunlukla yığınak halinde ve bir yere bağlı olarak yaşarlar. Süngerlerin kankerli süngerler, sülüslü süngerler, boynuzlu süngerler adı verilen 3 çeşidi vardır. Sünger endüstride geniş çapta kullanılır hale gelmektedir.
Vazo, kadeh, torba, boru, çalı gibi muntazam olmayan kümeler meydana getirirler. Hakiki doku ve organları yoktur. Duyu, sinir ve hareketi sağlayan hücreleri bulunmadığından yapıştıkları zeminlerde sabit yaşarlar. Hayvanlardan çok bitki hissini verirler. Boyları birkaç milimetreden, 3 metreye kadar değişir. Büyük çoğunluğu sıcak denizlerde yaşar. Çok azı tatlı sularda bulunur. Bir sünger zemine yapışan kapalı bir kısımla vücut boşluğuna açılan oskulum denen bir açıklıktan ibarettir. Yanlarda da suyun girip çıkmasını sağlayan delikler/porlar vardır. Bu delikli yapıdan dolayı süngerlere porifera denir. Küçük ağız vazifesini gören yan deliklerden giren su, vücut boşluğunu dolaştıktan sonra, oskulumdan tekrar dışarı atılır.
Vücut yapıları iç ve dış olmak üzere iki tabakadan meydana gelir. Aralarında dış deriden hasıl olan mezenşim adı verilen jelatinsi bir ara tabaka da vardır. İskelet ya basit bir iğne, ya da ışınsal uzantılı birçok iğneden meydana gelir. Silisyum veya CaCO3 bileşimlidir. Süngerlerin iskelet elemanları bu kısımdan meydana gelir. Destek vazifesini gören iskelet sistemi; kalker, silis veya keratin bileşiminden hasıl olan iskelet iğneleri spikül ve spongin denilen proteinli bir maddeden ibarettir. Spongin maddesi, spikülleri bir ağ gibi örerek iskelet sistemini meydana getirir. Bazı süngerlerde iskeletteki spiküller tamamen kaybolarak destek maddesi olarak yalnız spongin kalır. Bu tür süngerler temizlendikten sonra, halk arasında temizlik süngeri olarak kullanılır. İskeletsiz olan pek az sünger vardır. Sünger olarak bildiğimiz kısım aslında hayvanın yumuşak kısımlarından ayrılmış iskeletinden başka bir şey değildir. Suyu emdiğinde şişme özelliği vardır. Plastik süngerlerden önce daha çok kullanılanlar doğal süngerlerdir.
Süngerler eşeyli ve eşeysiz olarak iki şekilde ürerler. Eşeyli çoğalmada mezenşimatik tabaka içinde yumurta ve spermatozoitler meydana gelir. Her iki çeşit üreme hücresi de aynı veya ayrı ayrı hayvanlarda bulunabilir. Döllenme vücut içinde olur. Yan deliklerden suyla giren spermatozoonlar göçmen hücreler tarafından taşınarak yumurtayı döllerler. Eşeysiz üreme vücudun yanlarında olan tomurcuklarla meydana gelir. Tomurcuk ana hayvandan ayrılarak yeni bir sünger hasıl eder. Ayrılmadığı takdirde sünger kolonisi meydana gelmiş olur. Tatlı su süngerlerinde sert iklimlere karşı gemula denen bir üreme şekli görülür. Sonbahara doğru mezenşim tabakası içinde toplu iğne başı iriliğinde renkli kürecikler meydana gelir. Bunlar bol besinli embriyonal hücrelerdir. Gemula denen bu küreler dış taraftan iki katlı bir spongin zarla çevrilir. Ana hayvan öldükten sonra, bunlar çok soğuklarda dahi hayatını sürdürürler. İlkbaharda gemula içindeki üreme hücreleri etrafındaki zarın deliklerinden çıkarak yeni süngerleri meydana getirirler.
Süngerin Özellikleri ve Kullanılışı
Dünyanın en iyi süngerleri Akdeniz’de, Ege Denizi’nde bulunur. Türkiye’de avlanan süngerler dünyanın en çok beğenilen süngerleridir. Dünya piyasasında değerli süngerlere genel olarak “Türkiye Süngeri” denilmesi de bunu açıkça gösterir.
Süngerin en iyi cinsi, uzun zaman bozulmadan dayanan, güzel sarı renkli, yumuşak, esnek olanlarıdır.
Denizden çıkarılan süngerlerin içindeki yabancı maddeler ayıklanır, bir süre deniz suyunda bırakılır, bu iş birkaç kere yenilenir. Yabancı maddelerden temizlenmiş süngere ham sünger denir. Ham sünger kimyasal usullerle temizlenip renkleri açılır, biçimleri düzeltilip satışa çıkarılır.
Evlerde süngerden çok faydalanırız. Bu arada çok dayandığı için sünger temizlik işlerinde kullanılır. Sabunu iyi köpürttüğü için banyoda, ev temizliğinde, bulaşık yıkamada işe yarar. Yüz temizlemede kullanılan süngerler çok yumuşak, ince, sık dokuludur.
Denizlerin yeni gelir kaynağı
Süngerler genelikle tomurcaklanma ile çoğalırlarsa da yumurta ile üreyenleri de vardır. En iyi sünger, tuvalet süngeri denilen çeşididir. En çok Ege, Akdeniz ve Antil adaları cıvarın da bulunur. Süngerler daha ziyade derin ve sıcak denizler de tartalar halindedir. Sünger avcılığı, nefeslerini tutarak dalma kabiliyeti olan avcılar tarafından bıçakla kesilip çıkartılarak, demir taraklarla deniz dibi taranarak veya özel dalgıç elbisesi giymiş dalgıçlarla yapılır. Son zamanlarda özel dalgıç odaları indirilerek de deniz dibinden sünger toplanmaktadır.