Cuma ve bayram günlerinde hatip tarafından minbere çıkılarak yapılan konuşmaya hutbe denilir. Hutbe okuyan kişiye Hatip ismi verilir.
Cuma günleri okunan hutbeler, farz, bayram günleri okunan hutbeler ise sünnettir. Hutbelerde İslam dini ile ilgili konular anlatılır, dua ve zikirler yapılır. Hutbeyi abdestli olarak ve ayakta okumak vacip, iki kısma ayırıp bu arada kısa bir süre oturmak sünnettir. Ayrıca hutbeyi fazla uzatmamak, ikinci hutbede müslümanlar için dua etmek de hutbenin sünnetlerindendir.
Hutbe okunurken, cemaatın herhangi bir işle meşgul olması günahtır. Çünkü hutbeyi dinlemek farzdır.
İmam hutbe okumaya çıktıktan sonra cemaat konuşmayı ve hareket etmeyi terkeder. Hatta birbiriyle selamlaşmaları, fısıldaşmaları mekruhtur.
Peygamberimiz (sav) bir hadislerinde: “Hutbe okunurken birisi arkadaşına sus, konuşma, Hutbede konuşulmaz” gibi sözler söylese, kendisi konuşmuş olur ki, böylelerinin cumasının faziletleri gider” buyurmuşlardır.
Hutbe okunurken edepli olmak ve onu huşû içinde dinlemek gerekir.
Hutbeyi duyamıyacak kadar uzakta olanlar bile hiç bir şey konuşmayıp namaza kadar susarlar. Hatip hutbeye başladıktan sonra namaz kılmak mekruhtur.
Hutbe okumak son derece faziletli bir ibadettir. Ancak onu ehliyetli insanların, namazın ve hutbenin şartlarını bilen kimselerin okuması gerekir.