Merkantilizm 16 ve 17. yüzyıllar arasında Batı Avrupa’da başlamış ekonomik bir teoridir. Diğer bir ifade ile Merkantilizm, Avrupa’da 16 ve 17. yüzyıllar arasında, yani kapitalist sistemin hemen öncesinde uygulama alanı bulan ekonomik sistemin adıdır.
Merkantilizm, bir ülkedeki değerli maden yataklarının işletilmesine önem veren ve dışsatımı artırıp dışalımı azaltmaya çalışan bir ekonomik öğretidir. Avrupalı devletler XVI. ve XVII. yüzyıllarda ekonomik anlamda yeni modeller geliştirerek zenginliklerini artırmaya başlamışlardır. Bunlardan biri olan merkantilizm anlayışına göre bir ülke ne kadar çok madene ve paraya sahipse o kadar zengin sayılıyordu. Osmanlı Devleti bu ve bunun gibi yeni ekonomik anlayışları uygulamak yerine klasik ekonomik anlayışı olan fetihlerle topraklarını genişletme ve gelirler elde etme yoluna devam etmiştir.
Merkantilizm felsefesinin temel özellikleri
– Altın, gümüş gibi değerli madenler elde ederek zenginliği arttırmak (bulyonizm),
– Devletin ekonomik yaşama aktif müdahalesi,
– İthalat kısıtlamaları yoluyla yurtiçinde üretimi mümkün olan malların dışarıdan alınmasını yasaklamak ve bu sayede ülkeden değerli maden çıkmasını engellemek,
– Mal İhracatını teşvik etmek suretiyle değerli maden elde etmek.