MÖ 753 yılında İtalya’ya göç eden İtalik ve Etrüskler tarafından temelleri atılan medeniyet daha sonra imparatorluk haline gelmiştir. MÖ 1. yüzyılda Augustos önderliğinde kurulan Roma İmparatorluğu, Akdeniz’de hüküm sürmüştür ve dünyanın en büyük imparatorlukları arasında yer almıştır. Roma İmparatorluğu Kavimler Göçü’nden olumsuz etkilenerek 395 yılında doğu ve batı diye ikiye ayrılmıştır. 476 yılında Batı Roma Germen saldırısı sonucu yıkılırken, 1453 yılında ise Doğu Roma Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethiyle yıkılmıştır.
Roma medeniyeti özellikleri
1. İsmini aldığı Roma şehri 753 yılında Romulus tarafından kurulmuştur. Daha sonra Akdeniz çevresine hakim olan bu medeniyete Roma medeniyeti denilmiştir.
2. Roma medeniyetinin siyasi yaşantısı sırasıyla krallık, cumhuriyet ve imparatorluk Şeklinde njb olmuştur.
3. Geniş bir coğrafi alanda hakimiyet süren Roma’da halk sosyal sınıflara ayrılmıştır. Particiler (Romalı olan soylular), Plepler (Roma’ya sonradan gelenler) ve Köleler olmak üzere ayrılan sınıflar arasında mücadeleler devam etmiştir.
4. Sınıflar arası mücadeleler sonrasında sınıf farklılığını ortadan kaldırmak amacıyla On İki Levha Kanunları adı verilen hukuki düzenleme yapılmıştır. Bu kanunlar Avrupa hukukunun temelleri olarak sayılan Roma hukukunu oluşturmuştur.
5. Düzenli ordusu bulunan Roma İmparatorluğunun askerleri yaya ve atlı birliklerden oluşmaktaydı. Ayrıca orduda önemli bir bölümü oluşturan lejyoner adı verilen ücretli askerlerde bulunmaktaydı.
6. Miladi Takvim ve Latin Alfabesinin son şeklini vermişlerdir.
7. Romalılar günlükler tutarak bugünkü gazeteciliğin temellerini atmışlardır. Hitabet sanatı da oldukça gelişmiştir.
8. Hakim oldukları bölgelerde tiyatro, yol, köprü, stadyum, kütüphane vb. mimari eserler yapmışlardır. Anadolu’da Romalılardan kalan önemli eserler İstanbul Bozdoğan Su Kemeri, Ankara Ogüst Tapınağı ve Roma Hamamı, Antalya Aspendos Tiyatrosudur.
9. Çok tanrılı inanışa sahip olan Romalılar, topraklarında ortaya çıkan Hıristiyanlığa ilk başlarda şiddetle karşı çıkmışlardır. Gizlice yayılan bu din 313 yılında Milano Fermanı ile serbest bırakılmış, 381 yılında ise Roma İmparatorluğunun resmi dini haline gelmiştir. İlerleyen yıllarda Hıristiyanlığın en büyük koruyucusu durumuna gelmişlerdir.
Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu, Kavimler Göçünden sonra ikiye ayrılan Roma İmparatorluğunun İstanbul başkent olarak kurulan doğu kanadıdır. Batı Roma Katolik mezhebini benimserken, Doğu Roma Ortodoks mezhebinin merkezi konumuna gelmiştir. Batı Roma’da Katolik papalar dini güçlerini siyasi alanda kullanarak etkili bir güç haline gelirken, Doğu Roma’da Ortodoks patrikler siyasi güç tarafından seçilmiştir.
Doğu Roma, Türklerin Anadolu’ya girmeye başladıkları 1071 Malazgirt Savaşından, yıkıldığı tarih olan 1453’e kadar Türk dünyası ile mücadele etmiştir. Bu mücadeleler esnasında zaman zaman Avrupa’dan yardım isteyerek birçok Haçlı seferine neden olmuştur. Doğu Roma’dan kalan önemli sanat eserleri Ayasofya, Yerebatan Sarnıcı ve Meryem Ana Kilisesidir.