Urartular, Milattan Önce 950 yılında Doğu Anadolu’da Asya kökenli olan Hurriler tarafından kurulmuş bir medeniyettir. Merkezleri Van gölü kenarındaki Tuşpa şehridir. Urartu Devleti en güçlü döneminde, günümüzdeki Doğu Anadolu Bölgesi, Kuzeybatı İran, Irak’ın küçük bir bölümü ile kuzeyde Aras Vadisi’ne egemendi. Kimmerler ve Medlere karşı bölgelerini uzun süre savunan Urartular’ı Medler yıkmıştır. Urartuların yaşadığı ve hakim oldukları bölgeler denetlenmesi zor olan yaylalar, sıradağlar ve vadilerden meydana gelmekteydi.
Urartular özellikleri
1. Krallıkla yönetilmişlerdir. 8 kabile konfederasyonundan oluştuklarına dair bilgiler mevcuttur. Kurucuları I. Sardur’dur. Hazar Denizi’nden Halep’e kadar olan bölgede hakimiyet kurmuşlardır.
2. Krallar ülkeyi “Haldi” adını verdikleri tanrı adına yönetmişlerdir.
3. Çok tanrılı inanışları vardır, ölümden sonraki hayata inanmışlar mezarlarını oda mezar şeklinde yapmışlar ve içine eşyalar koymuşlardır.
4. Temel geçim kaynağı hayvancılık olan Urartular düz alanlarda tarımı geliştirmek amacıyla çalışmalar yapmışlardır. Günümüzde bile kullanılabilen sulama kanalları yapmışlardır.
5. Kuruldukları bölgenin coğrafi şartları imar çalışmalarına yönelmeyi zorunlu kılmıştır. Mimari alanda gelişerek kale, kanal, bentler yapmışlardır. Kaya oymacılığı ve maden işlemeciliğinde oldukça gelişmişlerdir.
6. Çivi yazısını kullanmışlardır. Kullandıkları dil sondan eklemeli dillere benzemektedir. Urartu dili yapı bakımından Türkçeye yakındır. Bu dil günümüzde Çeçenistan bölgesinde kullanılan dile benzerlik göstermektedir.
7. Maden işlemede gelişen Urartular, bulundukları bölge ve çevresinde metal işlemecilik üzerine önemli çalışmalar yapmış ve diğer uygarlıkları da etkilemiştir.