Zekatın farz olmasının şartları şunlardır;
1. Zekât verecek kişi müslüman, hür, akıl sahibi ve bulûğa ermiş olmalıdır.
2. Zekât verecek kişi, aslî ihtiyaçlarından ve borcundan başka nisab miktarı veya daha fazla bir mala sahip olmalıdır.
3. Zekât verilecek malın, hükmen ve hakikaten artıcı özelliği olmalıdır. Nakitler ve ticaret malları bu türdendir.
4. Zekât verebilen için, malın zekât verecek kişinin tam mülkiyetinde olması ve elinin altında bulunması gerekir. Kadının, kocasının elinde bulunan mehirden ve rehin verilen kişideki rehin maldan dolayı zekât gerekmez. Çünkü bunlarda mülkiyet varsa da el koyma özelliği yoktur.
5. Bir malın zekâtının verilebilmesi için o malın üzerinden tam bir kamerî sene geçmesi gerekir. Buna “havl-i havelân” denir.
Zekat nedir?
Zekat, dinimizde bir malın belirli bir miktarını belirli bir zamandan sonra bir kısım hak sahibi müslümanlara Allah rızası için tamamen mülk kılmaktır. Diğer bir ifade ile Zekat; Ölçülere göre zengin olan (Nisab miktarına ulaşmış) müslümanların seneden seneye malının ve parasının kırkta birini fakir olan müslümanlara vermesidir. Zekât sözlükte “bereket, artış ve güzel zikir” demektir.
Zekat, Hicret’in ikinci senesinde farz kılınmıştır.
Yüce Rabbimiz Kuranı Kerim’de şöyle buyuruyor;
“Namazı dosdoğru kılın. Zekâtı verin ve Peygambere (sallâllâhu aleyhi ve sellem) itaat edin ki, kurtuluşa eresiniz.”(en-Nûr, 56)
Nisap miktarı, dinin koyduğu bir ölçüdür ki, bu da kişinin borcundan, evinden, binek arabasından ve zorunlu eşyalarından başka, 80,18 gr altına veya bunun değerinde paraya sahip olmasıdır.