Namaz hicretten bir yıl önce, İsra’ gecesinde ve yüce Allah’ın vahyi ile Allah rasûlüne (as) tebliğ edilerek kendisine ve tüm ümmetine farz kılındı.
Namaz sözcük manası olarak dua demektir. Namaz, tekbir ile başlayıp, selam ile tamamlanan, kitap, sünnet ve icma ile sabit olan farz bir ibadettir. Diğer bir deyişle Namaz, İslam’ın Beş Şartı’ndan biri olan ibadettir. Kur’an’da günün belli vaktilerinde ve abdest şartını yerine getirerek namaz kılınması gerektiği belirtilmiştir. Kur’an ayetlerine göre namaz bir temizlenme aracıdır. Aynı zamanda Allah’ı anarak teslimiyetini yaratıcıya gösterme biçimdir. Kur’an’a göre namaz İbrahim’e öğretilen bir ibadet şeklidir.
Namaz, iftitah tekbiri (Allahu Ekber) ile başlanılan, kıyam (ayakta durmak), içinde Kıraat’ın (Kur’an-ı Kerim’den Fatiha suresi ile en az bir ayet olmak üzere zamm-ı sure okumak), rüku (eğilmek/ tesbihattan sonra) ” Semia’llahu limen hamideh ” “Rabbena lekel hamd” diyerek doğrulmak ve Sücud (secdeler, yere kapanma/tesbihat), sonrasında Ka’de (oturuş) şartları olan, içinde Tesbihat “Sübhane Rabbiye’l Azim, Sübhane Rabbiye’l A’la” olan ve selam “esselamü aleyküm ve rahmetullah” ile sona eren bir ibadettir.
Namazın meşruiyetinin ve farz kılınışının hikmeti, kulun yaratıcısıyla birebir ve karşı karşıya gelme lütfuna erdirilmesidir.
Kul, namaz ile âdeta rabbinin huzuruna ürûc eder yükselir ve onunla muhatab olma lütfuna ermektedir. Zira namazda, yüce yaratıcısının huzurunda huzur ile yüce kelâmını okur, zikir ve duâ ile onunla münâcât eder.
Yüce Allah Hûd sûresinde;
– “Şüphesiz ki hasenât seyyiâtı giderir“ kelâm-ı kadîmi ile hasenâttan, namaz ibâdetini irâde buyurmaktadır.
İbâdetlerin çoğu nevilerini ihtivâ eden namaz, İslâm âlimleri ve âbidlerince mü’minlerin en büyük hazzı ve âdetâ düğünü addedilmiştir. Allah rasûlü (as) buyurur ki;
– “Kul namaza kalkınca, işlediği günahları getirilip başının yada omuzunun üzerine bırakılır. Rükû’a vardıkça yada secde ettikçe, o günahları üzerinden düşüverir. “ (Taberânî -Beyhakî)
Namaz İslâm’ın rükünleri arasında, îmân şehâdetinden sonra en faziletli rükündür. Ardından oruç, hac ve sonra zekat gelmektedir.
Namaz farzı diğer farzlardan, namaz nâfilesi de diğer nafilelerden daha faziletlidir.