Melekler nurdan yaratılmış latîf varlıklardır. Diğer bir değişle Melekler, Allah Teâlâ’nın nurdan yarattığı, şerefli, tertemiz varlıklardır. Onlar yüce Allah’ın irâde ve emri dışında şekil ve cisme bürünemezler. Onun emir ve irâdesi dahilinde ise, hem insan hem de diğer canlılar şekline girebilirler. Meleklere inanmak imanın altı şartından biridir.
Her Mükellefin İsmiyle Bilmesi Gereken Melekler ve görevleri şunlardır
Cebrail
Cebrail vahi getiren melektir. Ayrıca zelzele ve şimşekleri de Cebrail idare eder.
Mikail
Rüzgarın estirilmesi, bulutun oluşturulması, yağışların gerçekleşmesi, ekinlerin ve ağaçların yeşerip ürün vermesi vs. gibi kainat hadiseleri Mikail vasıtasıyla idare edilir.
İsrafil
Kıyametin kopması ve insanların öldükten sonra tekrar dirilmesi için “Sür” a üfürmekle görevlidir.
Azrail
Canlıların ruhlarını kabd etmek ve almakla mükellef olan ve kendisine ayrıca “Melekul-mevt” (ölüm meleği) denen melektir. Onun bu göreviyle ilgili bir çok yardımcı melek bulunmaktadır.
Bir canlının ecel’i gelince, önce Azrâîl (as) ona nazar eder. Bundan görev çrkaran yardımcıları hemen hazır olup o canlının ruhunu bedeninden çekmeye başlarlar. Ruh boğaza gelince de Azrâîl (as) onu tutar (kabd eder) ve İlâhî kudrete teslim ve tevdî eder. Yüce Allah da o ruhu bedenden alıp söz konusu canlının ölümünü gerçekleştirir.
Hamele-i Arş
Arşı taşımakla görevli meleklerdir. Bu meleklerin sayısı, kıyâmetten önce dört, kıyâmetten sonra ise sekiz’dir.
Münker ve Nekîr
Münker ve Nekîr kabir suâllerini soracak meleklerdir. İtâatkâr mü’mine, gâyet latîf ve hoş bir şekil ve pozisyonda görünür ve yaklaşırken, kâfir ve münâfıklara korkunç bir şekilde görünmektedirler.
Münker ile Nekîr meleklerinin sayısı ile ilgili iki görüş vardır. Bir görüşe göre bunlar sadece iki melek olup aynı anda bir çok ölüye görünüp sual eder.
ikinci görüşe göre ise, her bir ölüyü sorgulayan iki melek bulunmakta ve bunlara Münker ve Nekîr denmektedir.
Rıdvân
Cennet’in hâzini ve sorumlusu olan melektir.
Mâlik
Cehennem’in hâzini ve sorumlusu olan melektir.
Rakîb ve Atid
İnsanlardan ve cinlerden doğan her canlıya Rakîb ve Atîd adlarında iki melek refâkat eder. Ancak;
a) Tuvalet hâcetini giderirken.
b) Cimâ’da bulunurken.
c) Çıplak iken bu melekler kulun yanında bulunmazlar.
Bu görevi îfâ eden melekler ayrıca;
a) Hafeze
b) Kirâmun kâtibin adını da alırlar.
Tüm amellerin bu görevli melekler tarafından yazıldığına inanmak farzdır. Bunu inkâr eden kâfir olur.
Rakîb Atîd ve Hafeze’nin Görevleri
1) Kulun işlediği ameli yazmak.
2) Onu mukadder olmayan tüm âfetlerden korumak.
Kula mukadder olmayan bela ve musibetleri defetmekle görevli olan meleklerin sayısı, mü’minden mü’mine değişir. Bu sayı kimi mü’minlerde üç yüz altmış kiminde daha az, kiminde de daha fazla olabilir. (El-Fetâvâl-hadîsiyye S.49-53)
3) Öldükten sonra, kıyâmete kadar kabrinin başında bekleyip;
a) Sevâbı o mü’mine yazılmak üzere tesbîh (Subhanallah demek), tehlîl (Lâ ilâhe illallah demek) ve tekbîr (Allahu ekber demek) getirmek.
b) Kâfire ise lanet okumak ile mükelleftirler.
4) Gündüzleri iki, geceleri iki olmak üzere her bir ins ve cin ile dörderli olarak refakat etmek.
Sevâb yazan melek kulun sağında, günah yazan melek ise solunda refakat ederken, sağdaki melek soldaki meleğin aynı zamanda Emîn’i ve Emîr’idir.
Kul sevâb işlediği anda, sağdaki melek hemen kayda geçer. Günah işlediğinde ise, soldaki melek bunu kaydetmek için sağdaki emirden izin ister. O ise hemen kaydetmemesini ve tevbe ve istiğfâr edebilir umuduyla kulu altı saate kadar beklemesini emreder.
Bu süre geçer de kul tevbe etmezse, emîr soldaki meleğe kulun işlediği günahı kaydetmesini söyler.