1. Aleksios Komnenos, 1048 yılında Konstantinopolis veya Türkçe Kostantiniye (İstanbul)’da dünyaya gelmiş Bizans İmparatoru’dur. Bizans İmparatoru Komnenos Hanedanının kurucusu I. Isaakios’un (1057 -1059) yeğeni’dir. 1. Aleksios Komnenos, 1081 ile 1118 yılları arasında hükümdarlık yapmıştır.
İmparator VII. Mikhail Dukas (1071-1078) döneminde başarılı bir komutan olarak kendini kanıtladı. Dukas hanedanı döneminde sürüp giden kargaşılıklarda karşıt durumda kalan Aleksios, Dukas hanedanına olan akrabalıktan da yararlanarak 4 Nisan 1081’de imparator olduğunda Bizans kötü durumdaydı. Anadolu’da Türkler, Balkanlar’da, Peçenekler, Adriyatik kıyılarında Normanlar Bizans’ın toprak yitirmesine neden oldular. İçte sürüp giden kargaşa ve ekonomik zayıflık, durumu daha da kötüleştirdi.
İmparator olmadan önce VII. Mikhail Dukas’ın kız kardeşi Eirene Dukas ile evlenmiş olması, Dukas ve Komnenos ailelerini birleştirdi. Bundan aldığı güçle karışıklığın üstesinden geldi. Aldığı köklü önlemlerle ekonomiyi düzeltti. Tahta çıkışının ilk yılında beliren Norman tehlikesine karşı Roma-Germen İmparatoru IV. Heinrich’ten yardım istemek zorunda kaldı. Norman Kralı Robert Guiscard’ın İtalya’ya dönmesi ve 1085’te ölmesi üzerine Bizans, Norman tehlikesinden uzun bir süre kurtulmuş oldu.
Venediklilerin Bizans adına Normanlara karşı kazandıkları deniz zaferi üzerine 1082’de yapılan bir antlaşma uyarınca Venediklilere geniş ticari ve ekonomik ayrıcalıklar tanındı. Norman tehlikesi biter bitmez bu kez de Peçenek tehlikesi başgösterdi. Yapılan birkaç savaşta Bizans kuvvetlerinin arka arkaya yenilgiye uğramalarına ve başkent İstanbul’un 1091-92 kışını Peçeneklerle ortaklaşa hareket eden İzmir Emiri Çaka Bey’in kuşatması altında geçirmesine karşın, Aleksios Komnenos Kumanlarla anlaştı. Nisan 1091’de yapılan savaşta Peçenekleri ağır bir yenilgiye uğratıp büyük kayıplar verdirdi. Anadolu’da beliren Türk tehlikesini de vergi vererek geçici olarak uzaklaştırmayı başardı.
Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan (1092-1107) ile anlaşarak gittikçe güçlenmekte olan İzmir Emiri Çaka Bey’i de birlikte ortadan kaldırdılar. Bu sıralarda beliren en önemli tehlike Haçlı Seferleri oldu. 1096’da İstanbul kapılarına dayanan Haçlı Orduları’nı yapılan bir antlaşma gereğince Aleksios Komnenos hemen Anadolu’ya geçirdi. İznik’i kuşatan bu ordular, kenti ele geçirdiler (Haziran 1097) ve Bizans’a teslim ettiler. Fakat 3 Haziran 1098’de Antakya’nın Haçlı Orduları tarafından ele geçirilmesi, Haçlılarla Bizans arasındaki işbirliğini bozdu.
Norman Reisi Bohemond’u 1100’de Danişmend Emiri Melik Gazi’nin tutsak etmesinden yararlanan Aleksios Komnenos, Anadolu’daki birçok kenti yeniden topraklarına kattı. Daha sonra serbest kalan Bohemond, İtalya’ya gitti ve topladığı kuvvetlerle Avlonya’da Bizans’ın karşısına çıktı. Yapılan savaşta ağır bir yenilgiye uğradı. Bu yenilgiyle Antakya yeniden Bizans’a bağlandı.
Balkanlar’da beliren Macar tehlikesine karşı oğlu ve veliahtı İoannes’i bir Macar prensesi olan Eirene ile evlendirerek dostluk kurdu. 1116’da Anadolu’da Türklere karşı düzenlediği seferi de kazandı. Böylece tahta çıktığı tarihlerde perişan olan Bizans’ın durumunu güçlendirmiş oldu. 37 yıllık saltanatı boyunca güttüğü usta politikayla düşmanlarını birbirine düşürmeyi başardı, içte yaptığı ekonomik düzenlemelerle hazineyi güçlendirdi. Kendinden önce yitirilen toprakların büyük bir bölümünü yeniden Bizans’a kazandırdı. 1. Aleksios Komnenos 1118 yılında İstanbul’da öldü.