3. Aleksandr (Aleksandr III Aleksandroviç), 10 Mart 1845 yılında Rusya’nın Sankt-Peterburg şehrinde yer alan Kışlık Saray’ında dünyaya gelmiş Rus imparatorudur. II. Aleksandr’ın ikinci oğludur. 1881 ile 1894 yılları arasında hükümdarlık yapmıştır.
III. Aleksandr (Aleksander Aleksandroviç Romanoff) Ağabeyi veliaht olduğu için, askerlik eğitimi gördü. Genel kültürünün gelişmesine önem verilmedi. Öğretmeni P. Pobedonostsev’in etkisinde kalarak dinci, tutucu bir kişilik kazandı. 1865 yılında ağabeyi Konstantin öldü. Ağabeyinin nişanlısı Danimarka Prensesi Sofia Dankmar ile 1866 yılında evlendi. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda ordunun sol kanadına komuta etti. Babası 1881 yılında öldürülünce onun yerine tahta çıktı. Babasının ılımlı politikasının yerine merkeziyetçi ve Ruslaştırıcı bir uygulamaya girişti. Azınlık dinlerine karşı sert davrandı. Rusçayı imparatorluğun zorunlu dili durumuna getirdi. Babasının geleneksel dostu olan Almanya’nın yerine Fransa ile ilişkilerini geliştirdi. Orta Asya’da genişleme yolunu izledi. Transsibirya demiryolu hattının yapımını başlattı. 1 Kasım 1894 yılında II. Nikolay ve ailesinin Livadya, Kırım’da bulunan Livadya Sarayında öldü.