Akif Paşa; 1787 yılında Yozgat’ta dünyaya gelmiş Osmanlı devlet adamı, şair ve yazardır. Aytntaplı Mehmed Efendi’nin oğludur.
Akif Paşa, Bozok (Yozgat) bilim adamlarından dersler alarak öğrenimini tamamladıktan sonra Yozgat’ta yazıcılıkla işe başladı, sonra İstanbul’a gelip 1814 yılında Divan-ı Hümayun Kalemine girdi, altı ay sonra Amedi Odası’na geçti. 1825 yılında II. Mahmut’un dikkatini çekince amedci, 1827 yılında beğlikçi oldu ve 1832 yılında reisülküttaplığa (dışişleri bakanı) yükseldi. Reisülküttaplık Mülkiye Nezareti’ne dönüştürülünce nazırlığına vezir rütbesiyle 1835 yılında Akif Paşa getirildi. Bu görevde kısa bir süre kaldıktan sonra gözden düştü ve görevden uzaklaştırıldı. 1.5 yıl sonra adını kendi koyduğu Dahiliye Nazırlığı’na atandıysa da Mustafa Reşit Paşa’nın etkisiyle bu görevden de uzaklaştırıldı.
Abdülmecit tahta çıkınca Akif paşa, Kocaeli Sancakbeyliği’ne atandıysa da şikayet üzerine görevden alınıp Edirne’ye sürüldü ve yargılandı. İstanbul’a gelmesi yasaklandığı için isteğiyle Bursa’ya yerleşti. İstanbul’a dönmesine izin verilince Süleymaniye’deki konağıyla Boyacıköy’deki yalısına devlet görevlerinden uzak oturdu. Akif Paşa 1844 yılında Hacca gitti ve dönüşte 12 Mart 1845 yılında yolda (Mısır’ın İskenderiye şehrinde) öldü.
Akif Paşa’nın sanat değeri düşük şiirleri de vardır
Adem Kasidesi ile heceyle torunu için yazdığı Mersiye’si tanınmıştır. Ceride-i Havadis gazetesini çıkaran İngiliz gazetecisi Churchill ile ilgili bir olaydan dolayı Hariciye Nazırlığı’ndan uzaklaştırılması olayını konu edinen ve bunda Pertev Paşa’nın parmağı olduğunu savunan Tabsıra (gözü açan durum), kendini temize çıkarmak Pertev Paşa’yı gözden düşürmek için yazılmıştır (bu olayla ilgili saraya verdiği iki de jurnali vardır). Arapçadan çevirdiği Risale’ül-Firaye ve’l-Siyasiye’yi daha Amedi Odası’na girerken yazmıştı basılmadı. Müştak’ a Mektub’u ile Münşeat-ı Elhac Akif Efendi ve Divançe’sinde (1843-1845) topladığı mektup ve yazıları önemli eserleridir.
Akif Paşa Eserleri
– Münşeât-ı Elhac Âkif Efendi ve Divançe (İst. 1843-Bulak 1845),
– Tabsıra, Eser-i Âkif Paşa (mektuplar, torunu Akif Bey tarafından yaşamı üzerine bir önsöz yazılarak bastırıldı, 1873),
– Muharrerât-ı Husûsiye-i Akif Paşa (1883),
– Arapçadan çevirdiği Risalet’ül-Firaye ve’l-Siyasiye adlı yapıtı basılmadı.