Köylünün kahve cezvesi karaca amma sürece
Köylünün kahve cezvesi kararmış, gösterişsiz olabilir. Fakat eksik olmayan misafirleri ağırlamak için sürekli olarak ateştedir.
Köpeksiz sürüye (köye) kurt dalar (iner)
Koruyucusuz kalan yere veya ülkeye düşman girer, saldırır, ne var ne yok hepsini talan eder. Eğer elinizdeki yeri ya da ülkeyi iyi koruyup gözetirseniz, düşman sizden uzak durur ve kötü sonlarla karşılaşmazsınız.
Evli evinde, köylü köyünde gerek
Yaşanan sosyal hayat bir düzeni kurarken, kişilere de toplumda uygun bir yer, bir iş göstermiştir. Dolayısıyla herkes buna uymalı; hem kendinin, hem de toplumun rahatını ve düzenini bu şekilde sağlamayı görev bilmelidir. Aksine bir hareket huzursuzluğa ve kargaşalığa yol açar.
Köy yanar, deli kız taranır
Deliler akıldan yoksun oldukları için kural tanımaz, her istediklerini yaparlar. Yaptıkları herkes tarafından normal karşılanır. Onlara tesir etmek veya hareketlerine yön vermek mümkün olamaz.
Kurt köyünü değiştirir, huyunu değiştirmez
Kötü, zalim kimseler kılık-kıyafetlerini, oturdukları ev ve yerlerini değiştirseler de huylarını değiştirmezler; onların bu kötü yapıları devam edip gider.
Abdalın dostluğu köy görünceye kadardır
Çıkarı gereği insana yakınlık gösteren kimse, işini yürütecek başka yollar bulunca insanla ilgisini hemen keser. İşi görülünceye kadar insana çok yakın görünen kimseler, kendi amaçlarına ulaştıkları anda insanı yanlız bırakırlar.
Nasipsiz köpek kurban bayramında köy dışında bulunur
Kısmetsiz biri, o kısmeti çok kolay elde edilebilecek bir duruma gelse bile herhangi bir nedenle onu elde edemez. Kısmeti kapanan insanlar ne kadar çaba gösterseler de, bunu tersine çeviremezler, türlü engeller çıkar, nasipten ötesi olmaz.
Horozu çok olan köyün sabahı geç olur
Karışanı çok olan işlerden güç sonuç alınır. Çünkü her kafadan bir ses çıkar, herkes başka bir yol seçer, işin nasıl yapılacağı konusunda kesin karar verilemez. Dolayısıyla böyle bir işi sonuca ulaştırmak da oldukça güç olur.
Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar
Özellikle çıkarlarını düşünen insanların çoğaldığı, fedakârlığın azaldığı yerlerde yalan dolan, hile, ahlâksızlık artar ve insanlar iki yüzlü olurlar. Böyle bir ortamda doğru sözlü olan, sözünü esirgemeyen ve sakınmadan herkesi eleştiren kişiyi kimse sevmez. Herkes onu kınar, yanından ve yöresinden uzaklaştırmaya çalışır. Çünkü bu kişi doğru sözleriyle ahlâksızlık üzerine bina edilmiş menfaat düzenini bozmaya çalışır ve çok kimseyi rahatsız eder. Dolayısıyla çıkarları zedelenen, kusurları yüzüne söylenen, ikiyüzlülükleri yüzlerine çarpılan insanlar tarafından hor görülüp kovulurlar.
Yetişemediğin köyün alt tarafında yat
Bir işi eksiksiz olarak yapamıyorsanız, kendinizi boş yere zorlamanın bir anlamı yoktur. Yapabildiğiniz kadarıyla yetinmelisiniz.
Görünen dağın (köyün) uzağı olmaz
Bir olayın veya işin nasıl sonuç vereceği belli olduktan sonra bu sonucun gerçekleşmesi çok fazla zaman almaz.
Köylü, ”Misafir kabul etmeyiz.” demez, ”Konacak konak yoktur.” der
Bir işi yapmak istemeyen kişi, doğrudan doğruya yapmam demez. Çeşitli gerekçeler öne sürer ve o işi yapma olanağının bulunmadığını belirtir.
Görünen köy kılavuz istemez
Apaçık ortaya çıkan belli gerçekler karşısında duraksamak, ayrıca bir açıklama yapmaya kalkışmak yersizdir.
Ölümden öte(ye) köy yoktur
Bu işi yapmak için her şeyimi yitirebileceğimi, türlü tehlikelerle karşılaşabileceğimi kabul ediyorum. Kaybedebileceğim en büyük şey hayatımdır, her riski göze alıyorum.
Köpeksiz köy bulmuş da çomaksız geziyor
* Akıllı, itibarlı, saygın insanların olmadığı mekanlarda bazı dengesiz kişiler kendi kafalarınca hareket edip, dilediğini yapmaya kalkışırlar, kendilerine engel olacak birileri olmadığı için kabadayılık taslarlar.
* Yanlış davranışlarda bulunan birini, hatalarından dolayı uyaran birileri olmazsa kişi hatalı davranışlarına devam eder.
Keyif benim, köy Mehmet Ağa’nın
Hiçbir şeyi tasa etmiyorum, işlerim yolunda.
Köy ile ilgili deyimler ve anlamları
Evli evine, köylü köyüne deyiminin anlamı
Artık dağılalım; herkes evine, işine gitsin, anlamında söylenir.
Örnek: Bu kadar oyun yeter; bu saatten sonra evli evine, köylü köyüne.
Küçük köyün büyük ağası deyiminin anlamı
Büyüklük taslayanlar için söylenen bir söz.
Örnek: Sen küçük köyün büyük ağası mısın?
Örnek 2: Küçük köyün büyük ağası gibi davranmaya başlayınca, kapı dışarı ettiler.
Örnek 3: Küçük köyün büyük ağası, yine kasıla kasıla geliyor.
Eski köye yeni âdet deyiminin anlamı
Yadırganan bir yenilik yapmaya kalkışanlar için söylenir.
Örnek: Biz hep burada buluşuruz, farklı yer söyleyip eski köye yeni âdet getirme.
Örnek 2: Bu yaştan sonra eski köye yeni âdet olmaz.
Örnek 3: Eski köye yeni âdet getirip bizi pazar günü de çalıştırdı.
Dokuz köyden kovulmuş deyiminin anlamı
Geçimsizliği, hatalı davranışları yüzünden birçok yerden ya da işten uzaklaştırılmış kimseler için söylenir.
Örnek: Dokuz köyden kovulmuş biri olduğunu anlamıştık.