Altın yere düşmeyle değer kaybetmez
Yetenekli, dürüst ve değerli bir kişi bulunduğu yüksek yeri (makam-mevki) yitirip önemsiz bir yerde bulunmak zorunda kalsa bile değerinden bir şey kaybetmez.
Açık yaraya kurt düşmez
* Dürüst davranan ve gizli saklısı olmayan insanlar ilerleyen zamanda geçmişiyle ilgili sıkıntı yaşayacak bir olayla karşılaşmazlar.
* Sakınılan, üzerine çok düşülen şeyler daha çok kazaya ve zarara uğrar.
Rüzgârın önüne düşmeyen yorulur
Toplumun genel gidişatına, ilkelerine, değer yargılarına karşı çıkan, uymayıp ters yönde hareket eden kişi pek çok engellerle karşılaşır; yorulup yıpranır.
Eşek bile bir düştüğü yere, bir daha düşmez
İçine düştüğümüz kötü durumlardan, başımıza gelen felaketlerden ders almalı, zarar gördüğümüz işe bir daha bulaşmamalı, hata yapmaktan geri durup kendimizi korumalıyız. En aptal insan bile, geçirdiği kötü bir olaydan ders alır. Bir daha o duruma düşmemek için çaba harcar.
Köpek suya düşmeyince, yüzmeyi öğrenemez
İnsan, zor durumda kaldığında veya mecbur olduğunda, kendine güvenmekten başka bir çare olmadığını anlayıp aklına bile gelmeyecek şeyleri başarır, yeni bilgiler edinip durumdan çıkış yolları bulur.
Burun yüzden düşmez
Bir kişinin yakın akrabası, ne kadar uygunsuz, yakışıksız bir iş yaparsa yapsın, kendisinden kopmaz, koparılamaz.
Tas yere düşmeden çınlamaz
* Kasıtlı olarak yapılmamış ise, ortalıkta dolaşan dedikodu durduk yere çıkmış olamaz. Dedikodu olmasına neden olan bir durum olmuş ki bu böyle.
* Bir iş gerçekleşip bitmeden, o işin neticesi hakkında konuşulamaz.
Armut, ağacından uzak düşmez
* İnsan, öncelikle yakın akraba ve dostlarına yararlı olur.
* Çocuklar, kendi soyuna çeker. Bir çocuğun genetik özellikleri anne, baba, dayı, amca, teyze, hala gibi yakın akrabalarına benzer. Davranışları da yetiştiği çevreye benzer.
* Çırak, ustasının yolunda ilerler. Yaptığı işleri, eğitim aldığı ustası gibi yapar.
Takke düşmeden kel görünmez; takke düşmeden aklın başına gelsin!
* Bazı işlerde alınan tedbirler gizlenir. İşin sırlarının, püf noktalarının başkaları tarafından bilinmemesi başarının şartları arasındadır. İnsanların bazı kusurları da benzer şekilde gizlenir, örtülü kalması istenir. Bunun için gerekli tedbirler alınır.
* Başka birilerinin de kapalı ve gizlenmiş hilelerinin görülmesi ve kamuflajlarının ortadan kaldırılması işin selâmeti açısından önem arz edebilir. Bunun için, mutlaka işin derinliklerinin araştırılmasında, takkenin kel baştan düşmesinde yarar vardır.
Dişi köpek kuyruğunu sallamayınca, erkek köpek ardına düşmez
Kadın karşısındaki kişiye istek göstermezse, yüz vermezse erkek onun peşine düşmez.
Meyve, ağacından uzak düşmez
* İnsan, öncelikle yakın akraba ve dostlarına yararlı olur.
* Çocuklar, kendi soyuna çeker. Bir çocuğun genetik özellikleri anne, baba, dayı, amca, teyze, hala gibi yakın akrabalarına benzer. Davranışları da yetiştiği çevreye benzer.
* Çırak, ustasının yolunda ilerler. Yaptığı işleri, eğitim aldığı ustası gibi yapar.
Dara düşmeyene, Hızır yetişmez
Sıkıntıda olan, dara düşen ve kendisine inanan insanları Yüce Allah darda bırakmaz. Onlara en sıkışık anlarında yardım eder, yeter ki o kullar yanlış yola sapmadan sabrederek yollarına devam etsinler.
Üzerine laf düşmedikçe uyu
Bir toplum içinde bulunduğumuzda neyi, nerede, nasıl, ne zaman konuşacağımıza dikkat etmelisiniz.
Altın yere düşmekle pul olmaz
Yetenekli, dürüst ve değerli bir kişi bulunduğu yüksek yeri (makam-mevki) yitirip önemsiz bir yerde bulunmak zorunda kalsa bile değerinden bir şey kaybetmez. Çünkü insanın değeri, bulunduğu makam ile değil, kişiliği ile ölçülür.
Buğdayım var deme ambara girmeyince, oğlum var deme yoksulluğa düşmeyince
Tarlada ya da harmanda duran, henüz hasadı yapılıp ambara girmemiş ürün bizim sayılmaz. Çünkü bir yangın, bir sel, yağmur ya da başka bir felaket onun harap olup yok olmasına yol açabilir. Anne ve babanın varlıklı olduğu günlerde oğulun gerçek kişiliği ortaya çıkmaz. Ne zaman anne-baba yoksullaşır, işte o zaman gerçek yüzü ortaya çıkar. Eğer oğul, anne-babasına karşı olan görevlerini yerine getirmiyor, onlardan yardımını esirgiyorsa, ona iyi bir oğul denemez.
Düşmez kalkmaz bir Allah
Hayatta hiçbir şey olduğu gibi kalmaz. Hemen her şey değişip hâlden hâle girer. Sağlıklı bir insan hastalanabilir, zengin de yoksul düşebilir. Küçük imkânlar içinde olanlar büyük imkânlara kavuştukları gibi, büyük imkânlar içinde olanlar da ellerindekini yitirebilirler. Olumlu ve olumsuz tüm değişmelerin dışında kalan sadece Yüce Allah`tır. Bu bakımdan insan kendini büyük görmemeli, elindeki imkânların sürekli varolacağını düşünüp de kibirlenmemelidir.
Üzerine laf düşmedikçe konuşma
Bir toplum içinde bulunduğumuzda neyi, nerede, nasıl, ne zaman konuşacağımıza dikkat etmelisiniz.
Kör bile düştüğü çukura bir daha düşmez
İçine düştüğümüz kötü durumlardan, başımıza gelen felâketlerden ders almalı, zarar gördüğümüz işe bir daha bulaşmamalı, hata yapmaktan geri durup kendimizi korumalıyız. En aptal insan bile, geçirdiği kötü bir olaydan ders alır. Bir daha o duruma düşmemek için çaba harcar.
Köylü birbirine düşmezse Osmanlı mıkla yiyemez
Eski dönemde halkın birbirine düşmesi, güvenlik güçlerinin işine gelir. Çünkü taraf olanlar güvenlik görevlisini kendi tarafına çekmek için ona çıkar sağlar.
Yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir
Mutlu bir evlilik yapamayan kız, üzüntü çeke çeke ömrünü tüketir. Boy ölçüsünden uzun olarak dikilmiş elbise de yere sürüne sürüne yıpranarak eskir. Her şeyi ölçüye ve isteğe uygun gerçekleştirmeye çalışmak gerekir.
Karpuz kabuğu suya düşmeden denize girilmez
Her şeyin uygun bir zamanı vardır. Denize girmek için havanın ısınmasını beklemek gerekir, yoksa insan hasta olur. Bunun gibi, bir işi yapmak için en uygun zaman beklenmelidir. Ayrıca hiçbir medeni insan karpuz, kavun, çöp vb. şeyleri çevreye atmamalıdır.
Altın çamura düşmekle kıymetini yitirmez
Dürüst ve iyi insanlar hangi ortamda bulunurlarsa bulunsunlar değerlerini kaybetmezler. Nasıl ki altın en pis yere de düşse altınlığından bir şey kaybetmezse iyi insanlar en kötü ortamda da kalsalar kıymetlerini yitirmezler.
Eşek bile bir düştüğü çukura, bir daha düşmez
İçine düştüğümüz kötü durumlardan, başımıza gelen felaketlerden ders almalı, zarar gördüğümüz işe bir daha bulaşmamalı, hata yapmaktan geri durup kendimizi korumalıyız. En aptal insan bile, geçirdiği kötü bir olaydan ders alır. Bir daha o duruma düşmemek için çaba harcar.
Tas yere düşmeyince çınlamaz
* Kasıtlı olarak yapılmamış ise, ortalıkta dolaşan dedikodu durduk yere çıkmış olamaz. Dedikodu olmasına neden olan bir durum olmuş ki bu böyle.
* Bir iş gerçekleşip bitmeden, o işin neticesi hakkında konuşulamaz.
Köpek suya düşmedikçe, yüzmeyi öğrenemez
İnsan, zor durumda kaldığında veya mecbur olduğunda, kendine güvenmekten başka bir çare olmadığını anlayıp aklına bile gelmeyecek şeyleri başarır, yeni bilgiler edinip durumdan çıkış yolları bulur.
Huyunu bilmediğin hayvanın ardına düşme
İnsan, iyi tanımadığı kişilerle birlikte iş yapmaktan, onlarla bir arada bulunmaktan kaçınmalıdır. Çünkü telafisi mümkün olmayan zarara uğrayabilir.