Çalıda gül bitmez cahile söz yetmez
* Güzelliklerin simgesi olan gülün çalıda yaşaması düşünülemez. Aynı şekilde, cahil kişiye de sözün doğrusunu anlatmak mümkün değildir. Cahil olduğu için kendi bildiklerinin dışında da doğruların bulunduğunu kabul etmesi mümkün değildir.
* Bir değeri ve erdemi asil yaratılışlı insanlarda aramalıdır. Batalıkta biten gülün kokusunu oradaki durgun su bastırır. Cahil kimseye söz – ne kadar etkili ve uzun olursa olsun – tesir etmez. Öğüt almak Allah’tan korkan ve akıllı olan insanların harcıdır.
Cahille arkadaş olma küstürün, cam kırığıyla kıçını silme kestirirsin
Sosyal karakteri gelişmemiş,neyin ne olduğunun bilincinde olmayan kişilerle ilişkilerimizde daha dikkatli olmalıyız ve herşeyi yerli yerinde kullanmalıyız.
Cahilin dostluğundan alimin düşmanlığı iyidir
* Alim her şeyi bilen kimsedir. Yaptığının sonuçlarını bilir ve katlanır. Kendisi ile dost olmak mümkün olduğu gibi düşman olunduğu zaman da bir noktada anlaşmak mümkündür. Cahil kişiler iyi niyetli görünseler de onlarla anlaşmak güçtür, hatta mümkün değildir.
* Cahil kimse, bilgisizliğinden dolayı, iyilik yapıyorum derken insana kötülük yapabilir. Bundan dolayı cahilin zararının nerede, ne zaman dokunacağı kestirilemez. Kişi, bilgili düşmanın ise nasıl bir kötülük yapabileceğini az çok tahmin edebilir. Bundan dolayı yırtıcı hayvanlardan kaçar gibi cahillerden ırak durmalı, onları dost edinmemelidir.
* Cahil kişiler iyi niyetli görünseler de onlarla anlaşmak zordur. İnsana ister istemez kötülük yapabilirler. Âlim ise her şeyi bilen insandır. Yaptığının sonuçlarını bilir ve katlanır. İnsana kötülük yapsa bile fazla zararı dokunmaz.
* Akılcı davranmayan dost insana iyi yol göstermez; oysa akıllı ve zeki düşmanın yapacağı kötülüğü insan önceden sezebildiği için daima tedbirli davranır.
Cahile söz anlatmak deveye hendek atlatmaktan zordur
* Cahil kişi, okuyup öğrenim görmemiş, bilgisiz ve deneyimsiz kimsedir. Bu bakımdan söylenen bir sözün ne maksatla söylendiğini, hangi anlama geldiğini kavramakta zorluk çeker. O ne biliyorsa, doğru onlardır. Ne kadar uğraşırsanız uğraşın kendi doğrularından başka bir doğru kabul etmez. Öyle de inatçıdır ki deve nasıl hendek atlamamak için direniyorsa, o da görüşünden vazgeçmemek için direnip durur.
* Bazı hayvanların en belirgin özelliği inatçılıklarıdır. Deve bu hayvanlardan biridir. Ne kadar uğraşırsanız uğraşın, deveye hendek atlatamazsınız. Cahile söz anlatmak bundanda güçtür.
* Deve düz yolda yürüyen bir hayvandır. Bir hendeği atlaması hiçbir zaman beklenemez. Cahil kişiye de bir işin doğrusunu anlatmak, onu saplandığı görüş ve düşüncelerden ayırmak zordur.
Cahil adam meyve vermeyen ağaca benzer
Bilgisiz kişiler etraflarına faydalı olamadıklarından ve davranışlarında olumlu sonuçlar beklenmediğinden dolayı faydalı kişiler değildirler.
Cahilin dostluğundan, arifin düşmanlığı yeğdir
Alim her şeyi bilen kimsedir. Yaptığının sonuçlarını bilir ve katlanır. Kendisi ile dost olmak mümkün olduğu gibi düşman olunduğu zaman da bir noktada anlaşmak mümkündür. Cahil kişiler iyi niyetli görünseler de onlarla anlaşmak güçtür, hatta mümkün değildir. Bu nedenle cahille kurulan dostluklar çoğu zaman zararlı olur.
Cahil kendisinin düşmanıdır, başkasına nasıl dost olsun
Cahil insanın kendisine verdiği zararı başka kimse veremez. Bu sebeple böyle kişiler çevrelerinde pek kabullenilmezler.
Cahil olan kimse vakitsiz öten horoz gibidir
Cahil insan, neyi nerede söyleyeceğini bilmez. Cahiller zamansız söz söyledikleri için kötü şeylere sebep olurlar.
Cahile laf anlatmak, deveye hendek atlatmaktan zordur
Cahil kişi, okuyup öğrenim görmemiş, bilgisiz, deneyimsiz ve belirli bir kültür düzeyine ulaşamamış kimsedir. Bu bakımdan söylenen bir sözün ne maksatla söylendiğini, hangi anlama geldiğini anlamakta zorluk çeker. O ne biliyorsa, doğru onlardır. Ne kadar uğraşırsanız uğraşın kendi doğrularından başka bir doğru kabul etmez. Öyle de inatçıdır ki deve nasıl hendek atlamamak için direniyorsa, o da görüşünden vazgeçmemek için direnip durur.
Cahil kimsenin yanında, kitap gibi sessiz ol
Cahil kişi kendi bildiğinden şaşmaz. O ne biliyorsa, onun için doğru odur. Ne kadar uğraşırsanız uğraşın kendi doğrularından başka bir doğruyu kolay kolay kabul etmez. Ona bir şeyler anlatmaya çalışmak ve tartışmak zaman kaybıdır. Bu nedenle cahilin yanında sessiz kalmak daha iyidir.
Cahile söz anlatmak, deveye hendek atlatmaktan güçtür
Cahil kişi, okuyup öğrenim görmemiş, bilgisiz, deneyimsiz ve belirli bir kültür düzeyine ulaşamamış kimsedir. Bu bakımdan söylenen bir sözün ne maksatla söylendiğini, hangi anlama geldiğini anlamakta zorluk çeker. O ne biliyorsa, doğru onlardır. Ne kadar uğraşırsanız uğraşın kendi doğrularından başka bir doğru kabul etmez. Öyle de inatçıdır ki deve nasıl hendek atlamamak için direniyorsa, o da görüşünden vazgeçmemek için direnip durur.
Cahil davula benzer, işi boş sesi çoktur
Bilgili insan, konuşacağı yeri ve zamanı iyi bilir, konuşmasını uzatmadan gerekli bilgiyi söyler. Cahil kimse, bilgisiz ve görgüsüz olduğundan konuşacağı yeri ve zamanı bilmez. Gerekli gereksiz her konuşmaya dâhil olmaya çalışır, boş konuşarak kendince fikir beyan etmeye çalışır, dinleyenlerin zamanını alır, susmak da bilmez. Ayrıca böyle kişiler dedikodu yapmaktan da geri kalmazlar.
Sakin cahil, asi alimden iyidir
Hakkı hukuku bilen, kimseyi rahatsız etmeyen, gereksiz kızgınlık göstermeyen, olur olmaz her şeye karışmayan cahil biri, kimsenin hakkına hukukuna saygı göstermeyen, kural tanımayan, çevresinde rahatsızlık ve huzursuzluğa sebep olan bilgili birinden daha iyidir.
Cahilin dostluğundan, alimin düşmanlığı iyidir
Alim her şeyi bilen kimsedir. Yaptığının sonuçlarını bilir ve katlanır. Kendisi ile dost olmak mümkün olduğu gibi düşman olunduğu zaman da bir noktada anlaşmak mümkündür. Cahil kişiler iyi niyetli görünseler de onlarla anlaşmak güçtür, hatta mümkün değildir. Bu nedenle cahille kurulan dostluklar çoğu zaman zararlı olur.
Akıllının düşmanlığı, cahilin dostluğundan hayırlıdır
Akıllı her şeyi doğrusunu bilen, anlayan kimsedir. Yaptığının sonuçlarını bilir ve katlanır. Kendisi ile dost olmak mümkün olduğu gibi düşman olunduğu zaman da bir noktada anlaşmak mümkündür. Cahil kişiler iyi niyetli görünseler de onlarla anlaşmak güçtür, hatta mümkün değildir. Bu nedenle cahille kurulan dostluklar çoğu zaman zararlı olur.
Cahil cesur olur
İnsanlar, bilgisizlik sebebiyle sıkıntıya düşecekleri durumu idrak edemezler ve cesurca davranarak çoğu zaman hata yaparlar.
Cahil adam, meyvesiz ağaca benzer
Okuyup bilgi sahibi olmayan cahil kişiler, meyvesiz ağaçlar gibi insanlığa fayda sağlamazlar.
Cahile laf anlatmak, deveye hendek atlatmaktan güçtür
Cahil kişi, okuyup öğrenim görmemiş, bilgisiz, deneyimsiz ve belirli bir kültür düzeyine ulaşamamış kimsedir. Bu bakımdan söylenen bir sözün ne maksatla söylendiğini, hangi anlama geldiğini anlamakta zorluk çeker. O ne biliyorsa, doğru onlardır. Ne kadar uğraşırsanız uğraşın kendi doğrularından başka bir doğru kabul etmez. Öyle de inatçıdır ki deve nasıl hendek atlamamak için direniyorsa, o da görüşünden vazgeçmemek için direnip durur.
Bir cahilin dostu olmaktansa, bir alimin düşmanı olman daha iyidir
Akıllı her şeyi doğrusunu bilen, anlayan kimsedir. Yaptığının sonuçlarını bilir ve katlanır. Kendisi ile dost olmak mümkün olduğu gibi düşman olunduğu zaman da bir noktada anlaşmak mümkündür. Cahil kişiler iyi niyetli görünseler de onlarla anlaşmak güçtür, hatta mümkün değildir. Bu nedenle cahille kurulan dostluklar çoğu zaman zararlı olur.
Cahilin sofusu, şeytanın maskarası
Sofu kadınla şeytan alay eder. Çünkü böyle kadınlar, evleriyle ilgilenmezler, işlerini güçlerini bırakırlar. Bu biçimsel ibadet yüzünden gerçek ibadetlerini yapamazlar; yani evlerine, ailelerine bakamazlar.
Cahil adam, yarım adam
Cahil biriyle iş yapmak doğru değildir. Cahil kendi bildiğini yapar, faydadan çok zararı olur.
Sakin cahil, asi alimden yeğdir
Hakkı hukuku bilen, kimseyi rahatsız etmeyen, gereksiz kızgınlık göstermeyen, olur olmaz her şeye karışmayan cahil biri, kimsenin hakkına hukukuna saygı göstermeyen, kural tanımayan, çevresinde rahatsızlık ve huzursuzluğa sebep olan bilgili birinden daha iyidir.