Kafası sarsıntısıda Yapılması Gerekenler? Kafası sarsıntısı geçirme durumunda yapılması gerekenler, beyin sarsıntısı, kafatası çatlağı durumlarında ilk yardım.
Başın bir yere şiddetle çarpması sonucu meydana gelecek kafatası sarsıntılarının boyutları çeşitlidir. Kafatası-kemiğinde kırık ya da çatlak veya beyinde sarsıntı olabileceği gibi, kaza önemsiz bir sarsıntıyla da atlatılabilir. Her ne biçimde olursa olsun, bir kafatası çarpmasında mutlaka sağlık merkezine başvurmalı ve röntgen alınmalıdır.
Röntgen filmiyle saptanan kafatası kemiği kırıkları, tek başına ciddi değildir; buna karşılık, kafatası içinde yoğun bir kanama ihtimali doğuran önemli bir yaralanma belirtisi olarak, ciddiye alınmalıdır. Kafayı bir yere çarptıktan sonra görülen burun kanaması, endişe verici sayılmaz.
Kafatasının temelindeki derin bir kırığı ise, ancak radyografi meydana çıkarabilir. Tehlikeli olabilecek durum, burun veya kulaktan berrak bir sıvının gelmesidir. Bu, omurilik sıvısıdır. Beyin, “kafatası” denilen kemiksi koruyucu içindedir. Şiddetli çarpmalarda, otomobillerdeki hidrolik amortisörlere benzeteceğimiz bir sıvı içinde yüzer ve korunur. Kafatasına indirilen bir darbe veya çarpma, şiddetine göre geçici bir baygınlığa sebep olur. Otomobil tekerleği de bir çukura girdiğinde, amortisörler nasıl sona dayanıp, şasi sallanırsa, kafatası içinde de koruyucu sıvının etkisi aşılınca, beyin hafif ya da şiddetli çarparak, kemiğe dayanır; değişik zararlar görebilir.
Bu durumda, yaralı komada kalır; baygınlığı sürer, tepki ve refleksleri durur. Hemen sağlık merkezine başvurmalıdır. Geçirdikleri kazadan hemen sonra bayılan yaralılardan bazıları ayılıp, belirli bir aradan sonra, yeniden bayılabilirler. Bu, ilk şiddetli darbeden sonra kafatasındaki bir kan damarının zedelendiğini gösterir. Buna, bazen bir kırık da neden olabilir.
Damardan akan kan, kafatasının içine dolarak bir hematom oluşturur. Bu da giderek beyni sıkıştırır ve zarar vermeye başlar. Bu durumda yaralı, derinleşen bir komaya girer. Aynı durumun meydana gelmesi olasılığı, yaralı geçirdiği kazadan bir süre sonra bayılırsa, yine vardır. Durum çok ivedili demektir ve hemen yardım istenmeli, doktora başvurulmalıdır.
.
Kafatasındaki bütün darbeler, çok hafif gibi görünse, baygınlık çok kısa sürse, hatta kazazede hiç bayılmasa bile, ciddiye alınmalıdır. Çünkü ikinci bir komplikasyon ortaya çıkabilir. Özellikle çocuklarda kafatası travmalarına dikkat edilmelidir. Beyin ve menenjlere yönelik bütün darbelerde, anormal bir uyku hali ya da davranış bozuklukları, kusma, görme bozukluğu, baş ağrısı, titreme gibi belirtiler görülürse tehlike ciddi demektir. Zaman geçirmeden yaralı sedye ile hastaneye kaldırılmalıdır.
Eğer kazazedenin bilinci yerindeyse, onu sırtüstü yatırıp başını ve omuzlarını hafifçe yukarı kaldırın ve altına bir şeyler koyun. Başını bir tarafa çevirerek salyasının dışarı akmasını sağlayın.
Boyun, göğüs ve bel çevresindeki sıkı giysileri gevşeterek dolaşım ve solunuma yardımcı olun.
Şok tedavisi uygulayın.
Sakın kazazedeye ağzından herhangi bir şey vermeyin.
.
Kazazede bilinçsizleşmişse hemen yan yatırın. Eğer solunum ve kalp atışı durmuşsa hemen yaşama döndürmek için, tekniğine uygun biçimde yapay (suni) solunum yapılmalıdır.