Kuzey yarıkürenin tatlı sularında yaşayan gölge balıkları alabalık ve sombalığıyla akrabadır. Aynı familyanın Thymallus cinsinden olan bu değerli av balıkları sudan yeni çıktıklarında keskin bir kekik ya da hıyar kokusu yayarlar. Bu yüzden cinsin bilimsel adı da “kekik” anlamındaki Yunanca bir sözcükten türetilmiştir.
Gölge Balıkları Avrupa’nın Laponya ve Finlandiya gibi soğuk bölgelerinde, Türkiye’de, Asya’nın kuzeyinde, Kuzey Amerika’da ve İngiltere’de bulunur. Avrupa ve Türkiye’deki akarsularda en yaygın tür olan bayağı gölge balığı (Thymallus thymallus) sombalığını andırır. Ama som balığından daha küçük yapılıdır ve güzel renklerle bezenmiş, yelken gibi dik duran geniş sırt yüzgeciyle çok gösterişli bir balıktır. Sırtı yaldız gibi parıldayan altın rengi ve mor menevişli, gövdesinin iki yanı gümüş rengindedir ve yanlarda iki sıra pul dizisini belirginleştiren koyu renk çizgiler uzanır. Kuzey Kutbu’na yakın bölgelerde yaşayan Arktik gölge balığı (Thymallus arcticus) biraz daha iri bir türdür. Sırtı koyu mavi, gövdesinin iki yanı gümüş rengi üstüne serpiştirilmiş kara benekli olan bu türün sırt yüzgeci turuncu ve yeşil renklerle bezelidir.
Soğuk ve duru akarsularda yaşayan bu hareketli balıklar özellikle amatör olta balıkçılarının en gözde avlarındandır. Zaman zaman 3 kg ağırlığındaki örneklerine rastlanırsa da 1 kilogramlık gölge balıkları genellikle iri olarak kabul edilir. Daha çok dibi taşlık ve kayalık olan hızlı akışlı akarsularda yaşayan bu balıklar böcek, larva, yumuşakça ve kabuklularla beslenir. Genellikle alabalıklarla aynı sularda yaşadıkları için, balıkçılar alabalık yumurtalarını yedikleri gerekçesiyle gölge balıklarını pek sevmezler.