Uyuz hastalığı hakkında bilgi? Tahıl Uyuzu? Hayvani Uyuzlar? Uyuz hastalığının belirtileri? Uyuz hastalığının tedavisi Uyuz hastalığı hakkında bilgilendirme.
Uyuz Hastalığı MaytıTıp dilinde Gale veya Scabies”de denilen uyuz bulaşıcı bir cilt hastalığıdır. Hayvani bir asalak tarafından meydana getirilir.
Uyuz kolay bulaşmaz. Bulaşma için uyuzlu bir kimseyle çok sıkı temas etmek, yatağına yatmak veya çamaşırlarını giymek gereklidir. Hastalık her yaşta her sınıftan insanda olabilir. Fakat daha ziyade temizliğe dikkat etmeyen kimseler ve fakirler arasında görülür.
Kuluçka devri 7-8 gündür. Uyuz parazitinin dişileri 330-450 mikron boyunda ve 150-200 mikron enindedir. Erkek, dişiyi dölledikten sonra kaybolur. Döllenmiş dişi ise yumurtlamak için bulunduğu derinin kıl diplerinden derinin içine girer. Kendisine birkaç milimetreden santimetreye kadar varan bir tünel açar. Siyon adı verilen bu tüneller ince esmer çizikler halinde görülür. Tünelin bir ucunda ufak deri kabartısı olur. Bu tünelin içinde yerleşen dişi asalağın yumurtlamasından 4-5 gün sonra çıkan sürfeler siyonu delerek etrafa yayılır. Genç parazitler cildin diğer kısımlarına yerleşir veya başka bir kimsenin parazitlenmesine sebep olur.
Uyuz Hastalığının Belirtileri
Uyuzun ilk belirtisi bilhassa geceleri gelen şiddetli kaşıntıdır. Parazit tarafından bırakılan dışkı parçacıkları kabarcıkların çıkmasına ve kaşıntıya sebep olur. Kaşıntı sıcak ve rutubette artar. Gece kaşıntısından şikayet eden hastalar dikkatle kontrol edilmelidir.
Uyuz kabarcıklarının vücutta yerleştiği başlıca bölgeler ise eller, parmak araları, parmakların dış yüzü, bileklerin iç yüzü, dirsekler, koltuk altı, ayak bilekleri, topuklar, erkeklerde penis, kadınlarda göğüs kısımları, çocuklarda kalça bölgesi ve kasıklardır. Parazit, baş, boyun ve sırt her tarafta yerleşebilir.
Uyuz kabarcıklarının kaşımakla veya başka etkilerle yırtılarak çeşitli mikroplarla kirlenmesi yaralara sebep olur. Bazan egzemayı andıracak cilt hastalıklarına kadar giden türlü şekiller ve deri döküntüleri görülür.
Uyuz Hastalığının Tedavisi
Uyuz kendiliğinden iyileşmez. Eskiden kötü kokulu, kükürtlü veya katranlı ilaçlar kullanılırdı. Günümüzde doktor kontrolünde verilen ilaç ve solüsynlar ile kolayca tedavi dilmektedir. Her hastalıkta olduğu gibi mutlaka uzman bir hekimden uyuz içinde yardım alınmalıdır. Kulaktan dolma ilaç ve sabunlar bazen başka cilt hastalıklarına sebebiyet vermektedir.
Hayvani Uyuzlar
Kedi, köpek, at gibi hayvanlardaki uyuzlar aynı zamanda insanlara da bulaşabilir. Bunların kuluçka devri 3-4 saat kadardır. Geceleri artan devamlı kaşıntı yapar. Ciltteki belirtileri her tarafta olabilir. Hastalık çok defa bu hayvanlardan uzaklaşmakla kendiliğinden geçer.
Tahıl Uyuzu
Buğday, arpa, fasulye, bakla, pirinç tanelerindeki özel asalaklardan ileri gelen bu gibi uyuzlara özellikle ilkbaharda ve yazın harman zamanı rastlanır. Kışın depolarda ve çuvallar arasında tahıl tozları içinde zarar vermeden yaşayan bu parazitler yazın rastladıkları kimseleri ısırarak çeşitli cilt belirtilerine ve şiddetli kaşıntıya sebep olur. En çok yüz, ğöğüs ve kollara, vücudun açık kısımlarına saldıran parazitin meydana getirdiği rahatsızlık, kaşıntı 12-24 saat içinde başlar.
Tedavisi çok kolaydır. Tuzlu su veya deniz suyu ile banyo gayet iyi gelir. Eskiden gemi yükleme işlerinde çalışan işçiler bu durumu bildiklerinden arpa çuvallarını taşımadan evvel arkalarına deniz suyunda ıslanmış boş çuval alırlardı.
Bu parazitler bazen çayırda da bulunur. Bahar zamanı çayır ve çimende oturanlar bu şekilde bir uyuza yakalanabilir.