Yanlış hesap Bağdat’tan döner
* Ortaya çıkan bir yanlışlık çok geç de olsa, ne olursa olsun düzeltilmelidir.
* Yanlış ve hata yapmak biz insanlar içindir. Yanlış bir yolda olduğunu anlayan kimse, bu uğurda ne kadar emek ve para harcamış olursa olsun geri dönüp doğru yola yönelmelidir. Ortaya çıkan bir yanlışlık geç de olsa düzeltilmelidir. Yanlışta ısrar etmek hoş karşılanmaz. Yanlış eninde sonunda ortaya çıkar.
* Yanlış bir yolda olduğunu anlayan kişi, bu uğurda ne denli emek ve para harcamış olursa olsun, geri dönüp doğru yola yönelmelidir.
Zararın neresinden dönersen kardır
* Sürüp giden zararlı bir işten ne denli erken vazgeçersek, daha sonra uğrayacağımız zararı o denli azaltmış, sonuç olarak o kadar kâr etmiş oluruz.
* İnsanın zekası, olup bitenlere karşı yerinde ve zamanında aldığı kararda ortaya çıkar. Kişi, sürüp giden zararlı bir işten ne kadar erken vazgeçerse, daha sonra uğrayacağı zararı o kadar azaltmış, sonuç olarak bu kadar kar etmiş olur. Bazı girişimler zararla sonuçlanabilir. İş, düzeltilmeyecek durumdaysa, bunda inat etmemek, boş yere emek, para harcamamak gerekir. Aksi takdirde uğrayacağımız zarar daha büyük olur.
* Zararlı bir işten erken vazgeçmek, doğacak zararı azaltır.
* Kişi bir işe girişmeden, ne kadar üzerinde düşünmüş, olumsuzluklarını gidermiş olsa da, elde olmayan nedenlerden beklemediği durumlar ortaya çıkabilir. Her iş mutlaka bir emek, maddî bir güç harcamayı gerektirir. Giriştiğimiz işin beklediğimiz sonucu vermeyeceğini anlayınca hemen geri dönmesini, işimizi olduğu yerde bırakmasını bilmeliyiz. Böyle yaparsak daha fazla zarar etmekten kendimizi alıkoymuş oluruz. Ancak kimilerinin giriştikleri işler, gittikleri yollar zararı bilinmesine rağmen kişiler için bir onur meselesi yapılır, başkalarına karşı utanmamak için, bile bile sürdürülür. Böyle bir yaklaşım hiç doğru değildir. Çünkü gelecek zararı çekecek kişinin kendisidir, başkaları değil.
Taşıma su ile değirmen dönmez
* Bir işin yapılmasında güç, emek ve sermaye çok önemlidir. İşi yapacak olan bunlardan yoksunsa, başkalarının küçük katkılarıyla, derme çatma yardımlarıyla sürekli ve büyük bir işi yürütemez.
* İşi yapacak olanda yeteri kadar güç ve yetenek bulunmadıkça, başkalarının küçük yardımlarıyla sürekli ve büyük bir iş yürütülemez.
* Bir işi yapacak kimsede yeteri kadar güç ve donanım bulunmadıkça, onun bunun yardımıyla sürekli ve verimli bir iş yürütülemez. İş yapacak kişide yeteri kadar güç bulunmadıkça başkalarının küçük katkılarıyla sürekli ve büyük bir iş yürütülemez. Bir iş doğal ve sürekli kaynaklara dayandırılmalıdır.
* Başkasının desteğiyle sürekli bir başarı elde edilemez. Bir iş yapmaya koyulan kişi, her şeyden önce kendi kendisine güvenmelidir. O işin gerektirdiği maddî ve manevî gücü kendinde görüyorsa yapmaya koyulmalıdır. Başkasının yardımına güvenilerek iş yapmak oldukça yanıltır. Zor bir anımızda bizim yardımımıza koşan birinin sürekli yardımcı olacağını düşünmek doğru değildir. O kişi her an yardımı kesebilir. Ona güvenerek iş yapmışsak, işimizin başarısızlığa uğramasına neden oluruz. Akıllı insan başkasına bel bağlamadan, kendi gücüne dayanarak iş yapan insandır.
Şer işi uzat hayra dönsün, hayır işi uzatma şerre dönmesin
* Kötü olan işlerin üzerinde çalışmalı, o işi iyiye çevirmelidir. İyi olan işleri hemen sonuçlandırmak gereklidir.
* Kötü gitmekte olan bir işin kötülüğüne boyun eğmemek, zaman kazanıp onu iyileştirmeyeçalışmak gerekir. İyi olduğu belli olan işi de hemen sonuçlandırmak uygundur; çünkü uzatılaniyi işin zamanla kötü bir biçim alması tehlikesi vardır.
Atılan ok geri dönmez
* Kimi zaman iyi düşünüp taşınmadan, olacakları hesaplamadan bazı eylemlere girişir ve sonuçta pişman olur insan. O anda ilk durumuna dönmek ister ama bu mümkün değildir. Çünkü olan olmuş, iş işten geçmiştir çoktan.
* İyi düşünmeden yaptığımız öyle işler vardır ki sonra pişman olarak eski duruma dönmekisteriz. Ama artık o duruma dönme olanağı kalmamıştır.
* Ağızdan çıkan bir söz artık muhattabına ulaşmış ise, onu geri almak mümkün değildir. İyi düşünmeden yaptığımız öyle işler vardır ki, sonra pişman olarak eski durumuna dönmek isteriz. Ama artık o duruma dönmek imkanı kalmamıştır. Sözü söylemeden ve ilk adımı atmadan önce iyi düşünmelidir.
Atalar çıkarayım der tahta, döner dolaşır gelir bahta
Anne ve baba, çocuğuna mutlu ve güzel hayat sağlamaya çalışır. Ama kaderde nasıl bir yaşayış varsa çocuk ancak o hayatı yaşar.
Benim oğlum bina okur, döner döner yine okur
Her insanın zeka seviyesi farklıdır. Kimi kişiler kısıtlı imkanlarla büyük başarılar elde eder. Kimi kişiler de her imkan olduğu halde başarılı olamazlar. Her insanın başarılı olacağız bir yönü mutlaka vardır. Çok çalışmasına karşın belli bir düzeyden öteye gidemiyor, ilerlemeye kaydedemiyor anlamında atasözüdür.
Kervan ters dönerse topal eşek baş olur
Bir topluluğun önderi olan kişiler, toplum için faydalı olan; ekonomik, sosyal, siyasi vb. gelişmeleri gerçekleştirmek için cesaretle adımlar atarken, türlü sebeplerle bu cesareti kırılır, olumlu çalışmaları bırakır, doğru yolundan dönerse, o toplumu ehil olmayan, beceriksiz, basiretsiz kişiler yönetmeye başlar.
Ne kadar dönersen dön, popon hep arkanda kalır
Hayatta bazı şeyleri olduğu gibi kabullenmek gerekir, değiştirmeye çalışmak anlamsız ve boş bir çabadır.
Bazı dingil döner, bazı teker
Karşılıklı ilişkilerde her iki tarafa da zaman zaman söz söyleme hakkı doğar.
Sap döner, keser döner; gün gelir, hesap döner
Yeryüzünde her şey sürekli değişim içindedir. Her an her şey değişebilir. İnsanın başına da türlü olaylar, durumlar gelebilir. Bugün yetkili olan, yarın yetkisiz, sıradan biri olabilir. Zengin, muhtaç hale gelebilir. Yani hayatta her şey zaman içinde planlandığı gibi gerçekleşmeyebilir.
Her şey aslına döner
İnsan çeşitli sebeplerle gerçek karakter ve kişisel özelliklerini belirli süre saklamayı başarabilir. Ancak sebepler ortadan kalktığında ya da uygun ortam oluştuğunda kişinin gerçek karakteri, özellikleri ortaya çıkar.
Ölmek var, dönmek yok!
Her neye mal olursa olsun, bu iş yapılacak. Yapılmasından asla kaçınılmayacak.
Bir it ürümekle bir kervan geri dönmez
Bir kişinin kasıtlı ve olumsuz sözüne rağmen iyi işler yapılmaya devam eder.
Gidip de dönmemek, dönüp de görmemek var
Bulunduğu yerden uzaklara gidecek kimsenin geri dönmemesi, döndüğünde de bıraktıklarını bulamaması mümkündür. Bu sebeple yola çıkacak kişi bunu düşünmeli ve yakınları ile helalleşmelidir. Zamanın ne getireceği belli olmadığı için olacaklara hazırlıklı olmak lazım.
Ev dediğin evrendir, ucu dönmez kervandır
Bir ailenin ya da toplu halde bir evde yaşayanların ihtiyaçları çoktur. Çünkü insan yaşadığı sürece sürekli bir şeylere ihtiyaç duyar. İhtiyacın biri karşılansa, bir başkası ortaya çıkar. Hep bir şeylere gereksinim olur. Bu ihtiyaçları karşılamak ilgili kişiler için, kolay kolay altından kalkılamayacak oldukça zor bir iştir.
Söz verme, verdinse dönme
Senden istenen bir işi yapıp yapamayacağını çok iyi düşünmen gerekir. Eğer o konuda kendine güvenmiyorsan söz vermemelisin. Ancak söz verdiysen, mutlaka sözünü tutmalısın.
Mum yanmayınca pervane dönmez
Güzel bir şey uğruna yanıp tutuşanların ortaya çıkması için, o güzelin görünmesi gerekir.
Sonradan görme, gâvurdan dönme
Sonradan Müslüman olan kişi; doğuştan beri Müslümanlığın şartlarına uygun yaşayan kişilere göre dini bakımdan zayıf ve yetersiz kalır. Sonradan mal, mülk edinen kişiler de; nezaket, görgü bakımından doğuştan zenginlere göre kaba, görgüsüz kalır.
Gidip de dönmemek, dönüp de bulmamak var
Bulunduğu yerden uzaklara gidecek kimsenin geri dönmemesi, döndüğünde de bıraktıklarını bulamaması mümkündür. Bu sebeple yola çıkacak kişi bunu düşünmeli ve yakınları ile helalleşmelidir. Zamanın ne getireceği belli olmadığı için olacaklara hazırlıklı olmak lazım.
Kiraz; ”dut yetişmese, beni yiyenin boynunu sapıma döndürürüm” demiş
Kiraz, özellik olarak sulu, lifli yapıdadır, cildi güzelleştirir, bağırsakları çalıştırıp kişiyi zayıflatır. Kirazın ardından yetişen dut ise besleyici özelliktedir.