Alçıtaşı, kayatuzu gibi, doğada bol rastlanan ve deniz kulaklarının (lagünlerin) buharlaşmasıyla ortaya çıkan bir kayadır. Diğer bir ifade ile Alçıtaşı, toprak içinde katman olarak bulunan ve pişirilip toz haline getirilerek alçı yapmaya yarayan hidrotlı kalsiyum sülfattır. Alçıtaşı, mızrak demiri ya da tarlakuşu ayağı biçiminde billûrlaşır. Paris tepelerindeki alçı yatakları uzun zaman işletildi. Hâlâ «Paris alçısı» adını taşıyan ince alçıyı öğütmek için, çevredeki değirmenlerden yararlanıldı. Hafif ateşte pişirilerek elde edilen bu tür alçı, üst sıvalar, kabartmalar ve kalıp almak için elverişlidir. Ondan, kırık organları alçıya almakta da yararlanılır. Alçıtaşı kimyasal formülü CaSO4 + 2H2O. Özgülağırlığı 2.31; sertliği 1.5-2. Renksiz ya da beyazdır.
Alçıtaşı doğada bulunuşu
Alçıtaşı doğada en bol bulunan bir sülfat olup çeşitli jeolojik dönemlerde çok büyük yataklardan oluşmuştur. Oluşumu genellikle tortuludur. Yeryüzünün hemen her bölgesinde bulunmakla birlikte başlıca Meksika, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Almanya (perm ve trias dönemlerinde oluşmuş), İtalya ve Fransa’da (tesiyer dönemde oluşmuş) büyük yataklar biçiminde bulunur. Türkiye’de özellikle Sivas ile Erzincan arasındaki bölgede, Elazığ’ın Keban İlçesi’nde ve Ulukışla’da bulunur. Öte yandan bütün kayatuzu yataklarında bir alçıtaşı katmanı vardır.
Alçı taşı nerelerde kullanılır
– Ham jips, beyaz boya ( Mineral white = terra alba ) ve dolgu maddesi olarak kağıt ve pamuklu tekstil maddelerine katılır.
– Ham jips çimento sanayiinde prizlenmeyi geciktirir.
– Nikel izabesinde eritmeyi kolaylaştırır.
– Bira sanayiinde mayalandırma için kullanılır.
– Alçı, tıpta cerrahide ve dişçilikte kullanılır.
– Alçı vitrifiye malzemelerde, porselende ve kiremit üretiminde kalıp aşamasında kullanılır.
– Kimya sanayiinde amonyum sülfat, kükürt, kükürt okside ve sülfat asidi elde etmek için kullanılır.
– Mamul alçı inşaat ve prefabrik inşaat malzemelerinin başlıca girdisidir.