Tuğrul Bey’den sonra devletin başına oğlu olmadığı için 1063 yılında Çağrı Bey’in oğlu Alparslan geçmiştir. Alparslan taht üzerine hak iddia edenleri bertaraf ettikten sonra fetih hareketlerine devam etmiştir. Vezirlik makamına İran asıllı Nizamülmülk’ü getirmiştir.
Alparslan 1064 yılında Azerbaycan topraklarına girmiştir. Ordusunu ikiye bölen Alparslan kendisi Ermenistan üzerine gitmiş, oğlu Melikşah komutasındaki orduyu ise Doğu Anadolu topraklarına göndermiştir. Ani Kalesini alarak Kars’a giren Sultan Alparslan’a Abbasi halifesi başarısından dolayı “Ebu’l Feth (Fetihler Babası)” unvanını vermiştir.
1071 Malazgirt Savaşı
Anadolu’ya yapılan akınlar bu dönemde artarak devam etmiştir. Bunun üzerine Bizans İmparatoru Romen Diyojen Türk akınlarını durdurmak ve Türkleri Anadolu’dan atmak amacıyla ordusuyla Selçuklu üzerine harekete geçti. Bizans ordusu kendi askerleri dışında Peçenek ve Kıpçak Türkleri, Slav, Bulgar, Frank, Ermeni ve Gürcülerden oluşmaktaydı. Sultan Alparslan, Bizans ordusunu Malazgirt Ovasında karşıladı. Savaş esnasında Bizans ordusunda yer alan Peçenek ve Kıpçak Türkleri, Selçuklu tarafına geçmiştir. Yapılan savaşı Selçuklu ordusu kazanarak Bizans İmparatoru esir alınmıştır. Bizans İmparatoru Romen Diyojen ile bir anlaşma yapılmış ve imparator fidye ve vergi ödemek şartıyla serbest bırakılmıştır. Fakat Bizans İmparatorluğunda taht değişikliği yaşandığı için anlaşma maddeleri uygulanmamıştır.
Malazgirt Savaşının sonuçları
1. Anadolu’nun fethine zemin hazırlanarak Türkiye tarihinin başlangıcı olmuştur.
2. Türkler Anadolu’ya yerleşmeye başlamış ve Anadolu’da ilk Türk beylikleri kurulmuştur.
3. Anadolu’da Türk kültürü yayılmaya başlamıştır.
4. Bizans’ın İslam dünyası üzerindeki baskısı büyük oranda bitmiştir.
5. Türkleri tek başına durduramayacağını düşünen Bizans Avrupa’dan yardım istemiş ve Haçlı Seferlerine neden olmuştur.
Sultan Alparslan Malazgirt Savaşı’ndan sonra Maveraünnehir seferine çıkmıştır. Bu sefer esnasında esir alınan bir kale komutanı tarafından 1072 yılında şehit edilmiştir. Sultan Alparslan döneminde devletin sınırları Anadolu’dan Tanrı Dağlarına, Basra Körfezinden Kafkaslara kadar uzanmıştır.