İnisiyatif, bir şeyi kendinin önce yapma gücü, takaddüm. Karar yürütme konusunda sahip olunan vasıf anlamlarına gelmektedir. Yani insiyatif, bir şeyi yapmaya öncelikle davranma, önceliği ele alma, öncecilik demektir. Diğer bir ifade ile insiyatif; bir kimsenin, alınması gerekli kararı öncelikle ve kendiliğinden alabilmek konusundaki yeterliliği anlamına gelir.
– Firavun ile hanımı, Hazret-i Mûsâ’yı evlâd edinmek isterlerken, herhâlde O’nun kendi inisiyatiflerinde terbiye edilmekle kendilerine tâbî olarak yetişeceğini sanmışlardı. Ancak, insan hayâtının tahakkukunda iki önemli âmil mevcuddur: Verâset ve terbiye… İnsan, bazen verâsetin, bazen terbiyenin, bazen de her ikisinin tesiri altında kalır. Nitekim bu hakîkat, âyet-i kerîmede “Onlar işin sonunu sezemiyorlardı!” şeklinde ince bir üslûb ile ifâde edilmektedir.
– Nesep kardeşliği, bu dünyaya âit fânî ve izâfî bir keyfiyettir. Dünyaya gelirken ana-babamızı kendimiz seçmediğimiz gibi, kardeşlerimizi de kendimiz seçmedik. Bu hususta kula bir tercih hakkı tanınmamıştır. Fakat din kardeşlerimizin kimler olacağını seçmek husûsunda bizlere bir inisiyatif verilmiştir. Kişiye fayda verecek olan da, bu husustaki tercihlerinde alacağı isâbetli kararlardır.
– Bu işi onun inisiyatifiyle başardık.
– Bu konuda inisiyatif, sorumlu proje mühendisine düşer.
– Oyuncak seçiminde çocuğu kendi inisiyatifine bıraktık.