İhram, Hac veya umreyi yahut her ikisini eda etmek için mübah olan şeylerden bazılarını kendisine belli bir süre haram kılmak, bunları yapmaktan sakınmak demektir. İhrama girmek, Mekke haremine, haram bölgeye veya haram aya girmek; bir söz veya taahhüdün gereklerine uymaya başlamak; bir şeyi helâlden haram kılmak. İhram; mikat denilen yerde hacca veya umreye niyet ederek telbiye’de bulunmakla meydana gelir.
İhramın Sünnetleri
1- Bıyık etek ve koltuk altı tıraşı olmak tırnakları kesmek
ihrama girmeden önce; etek ve koltuk altı tıraşı olmak,
tırnakları kesmek ve dudakların kırmızı kısmı bariz şekilde görülecek tarzda bıyıkları kısaltmak sünnettir.
Ancak zilhicce ayı başladıktan sonra, ihrâma girecek olsun olmasın, udhiye kurbanı kesecek olanın, udhiyesini kesinceye dek bu tıraşları yapması mekruhtur.
2- Ellere ve yüze kına yakmak
Eşinin ölümünden ötürü iddet sürecinde bulunmayan kadının, ihrâma girmeden önce, bileklere kadar iki eline kına yakması ve bu kınadan yüzüne sürmesi sünnettir. İhrâma girdikten sonra kına sürmesi ise mekrûhtur, ancak fidye gerektirmez.
3- İhram için gusletmek
Kişinin; cenabet, aybaşı vs. halleri olsa bile, ihrâm’a niyet getirmeden önce, ihrâm guslü niyetiyle gusletmesi sünnettir. Mümeyyiz olmayan çocuğun niyyetini ise, guslünü yapacak olan velîsi getirir.
Ancak adı geçen hallerde bulunanların, tuhurdan sonra gusletmeleri daha evlâdır. Cünübün cenabet halinde iken ihrama niyet getirmesi ise mekruhtur.
Guslün sabun vb. temizlik maddeleriyle yapılması sünnettir.
4- Güzel koku sürmek
Gusülden sonra ve ihram niyyeti getirmeden önce, bedene güzel koku sürmek sünnettir. Oruçlunun ve bain talak ile boşanmış kadının ise güzel koku sürmesi mekruhtur. Şayet üzerlerinde; ancak güzel koku sürerek giderilebilecek rahatsız edici koku varsa, o kokuyu gidermek için güzel koku sürmeleri mekruh değildir.
Kocası yeni ölmüş iddetli kadının, güzel koku sürmesi
haramdır.
İhramlıklara güzel koku sürmek, İbn-i Hacer’e göre mekruh, İmam Ramlî’ye göre câiz, diğer bir görüşe göre sünnet, dördüncü bir görüşe göre ise haramdir.
Bu ihramlıkların çıkarılıp tekrar giyildiğinde o koku kaldıysa, esah görüşe göre fidye vermek gerekir, ikinci bir görüşe göre ise fidye gerekmez.
Gerek bedene ve gerek ihrâm elbisesine sürülen kokunun, görünen maddesi bile olsa, ihrâmdan sonra da kalmaya devam etmesinde sakınca yoktur.
Ancak ihramlı kişi ihram elbisesinde bulunan bu kokuyu irade ve isteği dahilinde eline alması yada ona dokunması harâm olup fidye gerektirir.
5- İhramlıkların beyaz ve yıkanmış olması
Erkeğin ihram için bürüneceği ridâ’ (üst ihrâmlık) ve izâr’ın (alt ihrâmlık) beyaz ve yeni olması, eski ise yıkanması sünnettir. Yeninin yıkanması ise, müteneccislik ihtimali söz konusu ise mendûbtur.
Aynı şekilde kadının da ihrâm niyyetinden önce beyaz giymesi sünnettir.
6- İhram niyyetinden önce iki nafile namaz kılınması İhramla ilgili olarak; adı geçen sünnetlerin tamamlanmasından sonra, henüz ihrâma niyyet getirmeden önce ve kerâhet vakitleri dışında, mescid dâhilinde ve ihrâm sünneti niyyetiyle iki rekat nâfile namaz kılmak ve bu namazın ilk rekatında, Fâtihâ’dan sonra Kâfirûn, ikinci rekatta ise İhlâs sûrelerini okumak sünnettir. Mekke içinden ihrâma girecek olanların, bu namazı kerahet vaktinde kılmalarında beis yoktur.
İhrâm niyetinin; söz konusu ihrâm namazının ardından ve yola koyulup hareket ettikten sonra, kıbleye yönelik olarak getirilmesi Sünnettir.
7- Mekke’ye giriş için gusletmek
Kişinin ihrâmsız bile olsa, Mekke’ye her girişinde gusletmesi sünnettir. Girişte bu guslü yapmayan kişi, daha sonra da yapabilir.
Mekke’ye girmeden önce; başka bir vesîle ile gusletmiş olan kişi, örneğin Ten’îm’de umre için gusletmiş olan kişi, Mekke’ye girerken guslü icâp ettirecek ter koku vs. gibi durumlar söz konusu olmadıysa, ayrıca giriş için gusül yapması sünnet değildir.
Arafe Müzdelife vs. gibi yerler için istenen gusüller de bu durumlara bağlıdır. Şâyet gerçekleştirilen bir önceki gusül yakın olup da ter, koku vs. gibi durumlar söz konusu olmadıysa, bir sonraki nüsük için ayrıca gusül gerekmez. Aynı şekilde bir önceki gusül yapılmadıysa, bir sonraki guslü yapmak sünnettir. Örneğin, Arafe için gusül yapılmadıysa, Müzdelife ye giriş için gusledilir. Müzdelife için gusül yapılmadıysa, Akabe Cemresinin taşlanması için gusledilir. Mekke’ye giriş için gusledilmediyse, küdum tavâfı İçİn gUsledİlir.
8- Mekke ve Medine haremine giriş için gusletmek
9- Arafe vakfesi için gusletmek
Kişinin Arafe vakfesi için gusletmesi sünnettir.
Arafe vakfesi guslünün vakti, Arafe gününün fecri ile başlar ertesi günün fecrinde sona erer.
Bu guslün, Nemira mıntıkasında ve zevâlden sonra (güneş tepeyi aştıktan sonra) yapılması efdaldir.
10- Müzdelife vakfesi için gusletmek
Kişinin Müzdelife vakfesi için gusletmesi sünnettir.
Müzdelife vakfesi guslünün vakti, gece yarısı ile başlar ve vakfe vaktinin sona ermesiyle son bulur. Bu guslün, fecirden sonra ve “Meşfarul-harâm” mıntıkasında yapılması efdaldir.
11- Cemreleri taşlamak için gusletmek
Teşrik günlerinde, Cemreleri taşlamak için yapılması sünnet olan bu guslün zevâlden sonra yapılması efdaldir.