Şafii mezhebine göre zekat alabilecek kişilerde aranan şartlar şunlardır;
a) Müslüman olmak.
b) Hür olmak.
c) Haşimi veya Muttalibi olmamak (Seyyid olmamak).
Ancak bir görüşe göre, beytul-mâldan (bütçeden) beşte birinin beşte birini (humsul-humus) alamayan haşimi ve muttalibi’ler zekat alabilirler. Bu görüş taklid edilip de kendilerine zekat verilebilir. Ancak onlara zekat verecek olanın kendilerine, bunun zekat olduğunu söylemesi şarttır.
d) Zekat veren kişinin geçim yükümlülüğünde olmamak.
Kişi bakmakla yükümlü olduğu anne-baba ve yukarısı ile
çocukları ve aşağısına zekat veremez. Çünkü bu kişi, fakir olan anne-babasının veya çocuğunun zâtı nafakasını sağlamakla mükelleftir.
Şayet anne-baba, eş veya çocuklar, kendi zatî nafakaları dışında, örneğin; eşlerine, misafirlerine yada diğer ihtiyâçlarına harcanmak üzere ek gelir ihtiyâçları bulunuyor ise, o ihtiyâçları için kendilerine zekat verilebilir.
Mâlikî mezhebine göre; fakîr yada miskin olan dede, nine ve torunlara herhal-ü karda zekat verilebilir. Aynı şekilde bâliğ olan fakir çocuklara da verilebilir.