Abdest ve gusülde kullanımı caiz olmayan sular şunlardır.
1- Musta’mel su (kullanılmış su)
Kulleteyn ölçeğinden az (kalîl) olup da abdest veya guslün farzlarında kullanılan su, içine necâset karışmaması şartıyla, “musta”mel su” adını alır. Bu su ile tekrar abdest ve gusül almak veya necâset gidermek câiz değildir.
Bu açıdan, ibrik türü küçük kaplardan abdest veya gusül alırken vücûdumuzdan içine sıçramamasına dikkat etmeliyiz. Zira bu şekilde sıçrayan su; renk, koku yada tad vereceği varsayıldığında, ibrikteki suyun özelliğini kaybedecek miktarda ise, ibrikteki su da musta’mel olacaktır.
Ayrı ayrı bulunan musta’mel sular; bir araya getirildiğinde kulleteyn ölçeğini bulursa, musta’mel su özelliğini kaybedip mutlak suya dönüştüğü için, tekrar abdest veya gusül alımında yada necâset temizlemede kullanılabilir.
Abdest uzuvlarını veya bedeni, sünnet olan ikinci veya üçüncü defa yıkarken, uzuvlardan dökülen su musta’mel su sayılmaz.
Mâlikîlere göre musta”mel su ile abdest ve gusül almak veya necâset gidermek câizdir. (Rahmetui-ummeh s.ıs)
Kulleteyn Suyu
Yaklaşık olarak iki yüz kilogramı bulan su, kulleteyn ölçeğindedir.
Kulleteyn yada daha fazla olan su, ancak içine düşen necâsetin; rengini yada kokusunu veya tadını değiştirmesiyle müteneccis hale gelir. İçine düşecek necâset bu değişikliği yapmadıkça müteneccis olmaz.
Kulleteynden daha az olan su ise, herhangi bir değişiklik yapmasa dahi, içine düşen nec”asetle müteneccis olur.
Kulleteyn ölçeğinde olan su ile ilgili bir kaç husûsu îzâh edeceğiz.
a) Kulleteyn’den az olup da necis olmayan, ancak müteneccis veya musta’mel olan sular, bir araya getirildiğinde kulleteyn ölçeğine varırsa, tâhir ve temiz sayılacaktır. Ancak eğer;
b) Hissî yada takdirî bir tahmin ile bu suyun, içine düşen necâsetten dolayı, az bile olsa tadı, rengi veya kokusundan herhangi birinin değiştiğine kanâat getirilirse, bu su muteneccis kalmaya devam eder.
İmâm Mâlik’e (ra) göre, kulleteynden daha az olan su, rengini, yada kokusunu veya tadını değiştirmedikçe, içine düşen necâsetten dolayı müteneccis olmaz. (Rahmetui-ummeh s.i6)
2- Müsebbel su
Sadece içmek için sebîl edilen (müsebbel) suyu, içmek dışında kullanmak câiz değildir.
Suda İctihâd Etmek
Bir yerde hem temiz su veya temiz toprak, hem de muteneccis olan su veya toprak bulunur ve her biri ayrı kapta olmasına rağmen, hangi kaptakinin temiz olduğuna dâir kesin bilgi yoksa, bu durumla karşılaşan kişi;
a- Namaz vaktinin daralması.
b- İki farklı suyun karıştırılması halinde kulleteyn ölçeğine ulaşmaması.
c- Bu suların ve toprağın dışında, temiz su ve toprağın bulunmaması durumunda, ictihâd edip iki sudan birini kullanmaya karar verecektir.
İctihâd ettikten sonra, kalan suyu yada toprağı dökecek ve temiz olduğuna ictihâd ettiği su yada toprak ile tahâret yapacaktır.
Güvenilen Birinin Su İçin Necis veya Musta”mel Demesi Fâsık, çocuk veya deli dışında, güvenilen bir kişinin; herhangi bir su için, necis yada musta’mel demesi halinde, ona uyulması gerekir. Ancak fâsık bir kişinin;
– “Suya necâset kattım” demesi.. Veya suyun muteneccis olduğunu söyleyen çocukların sayısı, tevâtür sayılabilecek kadar Çok olması., yada bu kişilerin dediğine kendi mantığıyla da kanâat getirmesi halinde, bu sonuca itibâr edip uyması gerekir.
3- Muteneccis su
Kulleteyn”den az olup da, içine affedilmeyen herhangi bir necis katkının, kesin bilgi dahilinde karıştığı bilinen su muteneccis sudur. Bu su ile tahâret (abdest, gusül almak veya necâset gidermek) câiz değildir. Ancak bunun şu istisnaları vardır;
a) Normal ve sağlıklı bir gözle görülemeyecek kadar ufak necâsetin karışımı.
b) Asıl biyolojik yapısıyla, vücûdunda akıcı kanı bulunmayan arı, akrep, sinek, sivrisinek vb. canlıların ölülerinin, suyun tat, renk veya kokusunu değiştirmemesi şartıyla, suya düşüşü.
c) Necâsetin ihtiyâç sayılacak bir nedenle suya bırakılması. Örneğin, kanı yıkanmamış eti pişirmek üzere tenceredeki suya bırakılması. Bu durumda, kulleteyn”den az su muteneccis olmaz.
Mâlikîlere Göre Kulleteynden Az Olan Su
Mâlikîlere göre kulleteynden az olan suya düşen necâset, onun kokusunu, tadını ve rengini değiştirmezse müteneccis olmaz. Ancak bu suyu kullanmak mekrûhtur. (Ei-Fıkhui-isiâmî c.ı s.127)