Farz, vâcip veya nâfile türünden herhangi bir namazın geçerli sayılması için aranan şartlara sıhhat şartları denir. Namazın sahîh ve geçerli olması için, kendisinde, aşağıda sıralanan ve birer birer genişçe îzâh edilecek olan yedi şartın bulunması gerekir. İşte namazın vücub şartları ve namazın sıhhat şartları;
Namazın Vücub Şartları
Farz namazların bir kişiye farz ve vâcib olması için, aşağıdaki beş şartın kendisinde bulunması gerekir.
1- Akıllı ve bâliğ olmak
Akıllı ve bâliğ olmayanlar için namaz vs. gibi farz ibâdetleri yapma sorumluluğu yoktur.
2- Asli azalarda sağlıklı olmak
Namaz vs. gibi farz ibâdetlerin kişiye farz olabilmesi için, o kişinin bülûğ çağına erdiği sırada, aslî organların ifa ettiği görme ve işitme yeteneğinin ya ikisi yada birisinin bulunması gerekir.
Buna göre;
a) Kişi hem kör hem sağır olarak dünyaya gelmişse, namaz kılmakla mükellef değildir.
b) Körlük ve sağırlık, kendisinde temyiz yaşından önce ânz olmuşsa, namaz kılmakla mükellef değildir. Aynı şekilde temyiz yaşından sonra ânz olmuş ve bu hastalıklara yakalanmadan önce, namaz ibâdetiyle ilgili bilgi sahibi olmadıysa, gene namaz kılmakla mükellef değildir.
Şayet bu bilgiye sahip olduktan sonra bu hastalıklar ânz olursa, baliğ olduktan sonra yapabildiği kadarıyla namaz kılmakla mükelleftir.
3- İslam davetini duymuş olmak
Mu”temed görüşe göre, namaz vs. gibi farz ibâdetler, îslâm dâvetini duymamış olanlara farz değildir. İkinci bir görüşe göre ise, bu kişi müslüman olduktan sonra geçmiş namazlarını kazâ etmesi gerekir. (Tuhfetui-Muhtâc c.ı s.445)
4- Müslüman olmak
Kâfir iken îmân edip de müslüman olan bir kişi, küfrü süresince kılmadığı namazları kazâ etmez. Hatta bu namazları kazâ etmesi harâmdır.
Ancak müslüman iken dînden dönen kişinin, (mürted) irtidâd sürecinde yapmadığı farz ibâdetleri kazâ etmek mecbûriyyeti vardır. Hatta irtidâd sürecinde, isteği ve irâdesi olsun yada olmasın, bir süre delirmiş yada bayılmış veya sarhoş olmuş ise de, bu sürecin de namazlarını kazâ edecektir. Ancak mürtedde kadın, o süreçteki hayd ve nifâs hallerindeki namazlarını kazâ etmeyecektir. (El-Cemelaleşerhil-MenhecC.l S.287-Tuhfetul-MuhtâcC.l S.447)
5- Hayd ve nifas durumunda olmamak
Hayd yada nifâs durumunda bulunan kadınların bu halleri devam ettikçe, namaz kılma mecbûriyyeti olmadığı gibi, kılmadıkları namazları sonradan da kazâ edemez.
Namazın sıhhat şartları
1- Namazın farz olduğunu ve nasıl kılınacağını bilmek.
2- Namazın farzlarını sünnetlerinden ayırd edebilmek.
3- Vaktin girdiğini bilmek.
4- Hadesten tâhir ve temiz olmak. Yani cünüb olmamak ve abdestli olmak.
5- Hubs ve necâsetten tâhir ve temiz olmak.
Dinen temiz sayılmayan ve kendilerine habis ve necis adı verilen dışkı, idrar vs. gibi şeylerin beden, elbise vs. yerlerde bulunması durumuna hubs ve necaset denir.
6- Avret yerlerini örtmek.
7- Kıble’ye yönelmek.