Osmanlı padişahlarından IV. Mehmet ya da diğer bilinen ismi ile Avcı Mehmet dönemi olayları ve IV. Mehmet”in hayatı hakkında bilgiler.
IV Mehmet ( Avcı Mehmet), Osmanlı padişahı (2 Ocak 1642 İstanbul – 6 Ocak 1693 Edirne). Padişahlık dönemi: 1648-1687. Babası Sultan İbrahim, annesi Hatice Turhan Sultan”dır. Babasının sağlığında padişahtan başka Osmanlı soyundan erkek kalmadığından, doğumu büyük sevinç yarattı. 8 Ağustos 1648″de babası çılgınlık derecesine varan hareketleri üzerine tahttan indirilince, 6 yaşındayken Osmanlı tahtına çıkarıldı. Büyükannesi Kösem Sultan ile bostancıbaşının naibliğinde kaldı. Çocuk padişah hiçbir şeyden habersizken, sarayda Kösem Sultan ile annesi Valide Turhan Sultan arasında çekişme başladı. Valide Turhan Sultan, eşi I. Ahmet”in Osmanlı tahtına çıktığı 1603″ten beri devleti yönetmeye çalışan ve her işe karışan Kösem Sultan”ın yaşamına son verdirdi. Kösem Sultan”ın öldürülmesinden sonra, Hatice Turhan Sultan, harem ağalarına etkili olmaya başladı. İktidar mücadelesi sık sık sadrazam değişiklikleriyle sürdü.
Tarhuncu Ahmet Paşa”nın bütçeyi düzeltmek için uyguladığı mali yöntemleri sonuçsuz kaldı. Paşa, girişimini yaşamıyla ödedi. Kaptanıderyalıktan sadrazamlığa getirilen Derviş Paşa döneminde Osmanlı Donanması, Çanakkale Boğazı yakınlarında, İtalyan Donanmasını yenilgiye uğrattıysa da, Girit”e istenilen yardım gönderilemedi. Kaptanıderya Murat Paşa, bu zaferden sonra, adaya ancak çok az cephane ve asker çıkarabildi. Derviş Paşa”nın inme sonucunda ölmesi üzerine, İbşir Mustafa Paşa, sadrazamlığa getirildi. Ancak İbşir Paşa”nın asilerin isteğine uygun hareket etmesi, umulanı sağlamadı. Bundan dolayı, İbşir Paşa idam edildi. İkinci kez sadrazam olan Kara Murat Paşa, hazinenin disiplinsiz yönetimi karşısında üç ay içeresinde istifa etti.
Bundan sonra, sadrazamlık makamı neredeyse saat ile ifade edilebilen sürelerde el değiştirmeye başladı. Zurnazen Mustafa Paşa, dört saat süreyle, Osmanlı İmparatorluğu”nun en kısa sadrazamlık yapan kişisi oldu. IV. Mehmet, zorbaların baskısıyla saray ağalarını birer birer öldürmeye başladı. Olaylar Köprülü Mehmet Paşa”nın sadrazam olmasına kadar sürdü. Valide Turhan Sultan, Köprülü Mehmet Paşa”yı 1656″da istediği koşullarla sadrazam atadı. Paşa, sert bir biçimde işe başladı. Önce istediği adamları belli görevlere atadı. Zorba olarak bilinenleri de hemen idam ettirdi. Arkasından orduyla Çanakkale Boğazı”na Venedik Donanması yenilgiye uğratıldı, Bozcaada ile Limni Adası geri alındı.
Köprülü Mehmet Paşa, Erdel”e gitti, Erdel ve Boğdan voyvodalarını değiştirdi. Erdel sorununu çözümlemeye uğraştığı sırada, Anadolu”da Abaza Hasan Paşa”nın büyük bir Celali topluluğu ile harekete geçtiği ve Bursa”ya geldikleri öğrenildi. Sadrazam hemen İstanbul”a döndü ve asilerin üzerine Murtaza Paşa”yı gönderdi. Murtaza Paşa, Ilgın”da Abaza Hasan Paşa”ya yenildiyse de, Halep”te Celalilerin önderlerini hileyle öldürttü. Böylece Anadolu sükunete kavuştu (1660). Köprülü Mehmet Paşa ölmeden önce yerine oğlunun getirilmesini önerdi. IV. Mehmet bunu kabul etti ve Fazıl Ahmet Paşa”yı sadrazam yaptı. Paşa, Avusturya üzerine sefere çıktı, Uyvar Kalesi”ni kuşattı ve 1663″te ele geçirdi. Uyvar”ın alınmasına karşın Avusturya ile barış yapılamamıştı. Fazıl Ahmet Paşa, antlaşmayı imzalatabilmek için ertesi yıl yeniden sefere çıktı. Vasvar”da Osmanlı istekleri doğrultusunda antlaşma imzalandıysa da, Sen Gotar”da Osmanlı-Avusturya kuvvetleri karşı karşıya geldi. Her iki tarafın da ağır kayıplar verdiği savaşta, kesin sonuç alınamadı. Ertesi gün imparatorun onayladığı antlaşma metni gelince, Osmanlı Ordusu geri döndü.
Fazıl Ahmet Paşa, bu kez Girit üzerine sefere çıktı. 1667″de Hanya önlerine gelerek kaleyi kuşattı. Osmanlılar, 22 yıldır süren savaşı, aralıksız iki yıl daha sürdürerek kaleyi ele geçirdiler. Kandiye”nin fethiyle Girit Adası tümüyle Osmanlıların eline geçti. Fazıl Ahmet Paşa, Girit”ten dönünce, IV. Mehmet ile birlikte Lehistan sorununu çözümlemek üzere sefere çıktı. IV. Mehmet bu sefer sonunda Kamaniçe Kalesi”ni ele geçirdi ve Lehistan”a çok ağır koşullar taşıyan Bucaş Antlaşması”nı kabul ettirdi. 1676″da Fazıl Ahmet Paşa”nın ölümü üzerine, Köprülü Mehmet Paşa”nın damadı olan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa sadrazamlığa getirildi. Çehrin Seferi”ne çıktı. 1677″de yeni sefere çıktığı sırada, padişah Edirne”ye gelerek burada avlandı. Bu sırada, Orta Macar beylerinden Tökeli İmre, Avusturyalılara yenilip Osmanlı topraklarına sığınınca padişahtan yardım istedi. Merzifonlu, hem Tökeli”ye yardım etmek, hem de büyük bir zafer kazanmak amacıyla Avusturya üzerine sefer açtı. IV. Mehmet, Avusturya ile imzalanan Vasvar Antlaşması”nı bozmak istemedi. Ancak sadrazamın diretmesi karşısında savaşa izin verdi. Büyük bir orduyla 1683″te Avusturya Cephesi”ne hareket eden Merzifonlu, doğruca Viyana üzerine yürüdü. Osmanlı Ordusu, Viyana”yı ele geçirecek durumdayken, Kahlenberg eteklerindeki savaşı yitirerek, yenildi ve hızla geri çekilmeye başladı. Padişah bu başarısızlık üzerine Merzifonlu Kara Mustafa Paşa”yı idam ettirdi; yerine geçen İbrahim Paşa savunma işini gerçekleştiremedi.
Estergon ve Peşke kaleleriyle başka sınır kaleleri düşmanın eline geçti. Lehistan, Kamaniçe ve Boğdan üzerine sadırdı. Venedikliler ise Dalmaçya ve Mora”daki kaleleri ele geçirmeye başladı. IV. Mehmet bozgun döneminde av eğlencelerinden vazgeçmediği için, halkın ve devlet adamlarının muhalefetiyle karşılaştı. Sonunda IV. Mehmet tahttan indirildi, yerine kardeşi II. Süleyman geçirildi, IV. Mehmet, Şimşirlik dairesine hapsedildi, 1693″e kadar Topkapı Sarayı”nda kaldı. Edirne”ye giderken yolda öldü. Cenazesi İstanbul”a getirilerek Yenicami”deki türbeye gömüldü.