Muharrem ayı nedir ve Muharrem ayı ne zaman (Muharrem Orucu 2025) ? Muharrem ayına özgü bir namaz ve oruç var mıdır? İşte Muharrem ayı ne zaman başlıyor ve Muharrem ayı orucu hakkında bilgi.
Dünya’da geçerli olan 2 çeşit takvim vardır, birisi Miladi bu Hz. İsa’nın doğumu diğeri ise Hicri Müslümanların Mekke’den Medine’ye göçmesidir. Miladi takvimine göre yılbaşı 1 Ocak’tır. Hicri takvim’e göre ise Yılbaşı 1 Muharrem’de başlar.
İslam Alemi tarafından Hicri yılbaşı olarak kabul edilen ve Kur’an-ı Kerimde kıymet verilen dört aydan biri olan Muharrem ayı 2025 yılında 26 Haziran Perşembe gününe denk geliyor. Yani Muharrem ayının başlangıcı (Hicri Yılbaşı 2025) 26 Haziran Perşembe günü’dür. Birçok duanın kabul olduğu Aşure günü de bu ay içindedir. Muharrem ayının onuncu gününe “aşura” günü denilir. Aşure günü 2025 yılında 5 Temmuz Cumartesi gününe denk geliyor. Peki Hicri Yılbaşı nedir yani Hicri Yılbaşı ne demek?
Peygamberimizin Mekke-i mükerremeden Medîne-i münevvereye hicretinin başlangıç kabûl edildiği târihe, seneye “Hicrî Yıl” denir. Burada, ayın hareketi esâs tutulduğu için buna, “Hicrî-Kamerî Sene” veya “Sene-i Kameriyye” de denir.
Hicrî sene de mîlâdî ve rûmî târihler gibi 12 ay esâsına dayanır ve Muharrem ayı ile başlar, Zilhicce ile sona erer. Hicri Ayların adları şunlardır: Muharrem, Safer, Rebîul-evvel, Rebîül-âhir, Cemâzil-evvel, Cemâzil-âhir, Receb, Şâbân, Ramazân, Şevvâl, Zil-kâde, Zil-hicce.
Hicrî senenin kabûlünden beri asırlardır İslâm âleminde 1 Muharrem sene başı olarak kabûl edilmiştir. Hristiyanlığın aslında bulunmayan, fakat sonradan kabûl edilen yılbaşı günü, onlara ait özel bir gündür…
Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâm 53 yaşındayken Medîne’ye hicret etti. Bir hafta yolculuk yapıp mîlâdî Eylül ayının 20. ve Rebîülevvel’in 8. Pazartesi günü, Medîne yakınındaki Kubâ köyüne vardılar. Eylülün 23. gününü de burada geçirip, Cumâ günü Medîne’ye girdiler. Bu seneki Muharrem ayının birinci günü, yâni hicretten 66 gün evvel, Müslümânların hicrî-kamerî sene başlangıcı oldu. Bu da, târihçilere göre mîlâdın 622. yılındaydı. Temmuz ayının 16. Cumâ gününe rastladığı, Ahmed Ziyâ Beyin “Kozmoğrafya” kitabında yazılıdır. Kubâ köyüne ayak bastığı 20 Eylül günü Müslümânların yılbaşısı, yâni hicrî sene başlangıcıdır. 20 Eylül gününü başlangıç kabûl eden güneş yılına da “Hicrî-Şemsî Yıl” denir.
Muharrem ayına özgü bir namaz ve oruç var mıdır?
Mübarek gün ve gecelerde farz, vacip hükmünde bağlayıcı özel bir ibadet şekli yoktur. Yine sahih kaynaklarda Muharrem ayına özel kılınan bir nafile namazın olduğuna dair bir rivayet yoktur.
Böyle mübarek gün ve gecelerde kaza namazları olanların öncelikle kaza namazlarını kılmaları uygun olur. Ayrıca Kur’an okumak, dini eserlerden istifade etmek ve zikir ve salavatla meşgul olmak da mümkündür.
Muharrem ayı içerisinde oruç tutmak ise, müstehabtır. Peygamberimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuşlardır: “Ramazan orucu dışında en faziletli oruç, Allah’ın ayı muharremde tutulan oruçtur. Farzlar dışında en faziletli namaz da gece namazıdır.” (Müslim, Sıyam 202, 203; Ebu Davud, Savm 56; Tirmizi, Mevakit 207; Nesai, Kıyamü”l-Leyl 6).
Muharrem ayının başında, ortasında, sonunda veya 13, 14, 15’inci günlerinde ya da 9, 10 veya 10 ve 11’inci günlerinde oruç tutulabilir. Muharrem ayının onuncu gününe de, aşura günü denmektedir. Rasulüllah (s.a.s.), “Aşura günü orucunun önceki yılın (küçük) günahlarına keffaret olacağını umarım” buyurarak (Tirmizi, Savm, 47, No: 752), ümmetine bu günde oruç tutmayı tavsiye etmişlerdir. Aşura günü oruç tutmakla ilgili olarak İbn Abbas (r.a.) şöyle anlatıyor: “Rasulüllah (s.a.s.) Medine’ye gelince, Yahudileri aşura günü oruç tutar gördü. Onlara: “Bu da ne (niçin oruç tutuyorsunuz)? “ diye sordu. “Bu, salih (hayırlı) bir gündür. Allah, o günde Beni İsrail”i düşmanlarından kurtardı. (Şükür olarak) Hz. Musa o gün oruç tuttu.” dediler. Rasulüllah (s.a.s.) de: “Ben Musa’ya sizden daha layığım (yakınım)” buyurup o gün oruç tuttu ve müslümanlara da tutmalarını emir (tavsiye) etti.” (Buhari, Savm 69, Enbiya, 22, Fedailu’l-Ashab 52; Tefsiru Yunus 1, Taha 1; Müslim, Sıyam 127, hadis no: 1130; Ebu Davud, Savm 64, hadis no: 2444).
Hz. Peygamber döneminde Yahudiler sadece Muharrem ayının 10. (aşura) gününde oruç tuttuklarından, onlarınkine benzememesi için öncesine veya sonuna bir gün ilave edilerek oruç tutulmasını tavsiye etmiştir. Bazı rivayetlerde ise bir öncesine ve bir sonrasına ilave ederek üç gün oruç tutulmasını tavsiye etmiştir (Ali el-Mütteki, Kenzu’l-ummal, VIII, 570). İşbu nedenle aşura günü oruç tutulurken önemli olan aşura gününü yalnız tutmamaktır. Bir önceki veya sonraki günü ilaveyle iki gün oruç tutulabileceği gibi her ikisini de ilave ederek üç gün de tutulabilir.